Kiến Trúc - Sài·gòn·eer

Dấu ấn riêng biệt của trào lưu kiến trúc hiện đại ở đảo Phú Quý

2025-05-02T17:11:00+07:00

Từ thập niên 60 đến cuối thập niên 70, phong cách kiến trúc hiện đại (modernist architecture) phát triển mạnh mẽ ở các tỉnh thành phía Nam, điển hình là ở những thành phố lớn như Sài Gòn, Cần Thơ, hay Mỹ Tho. Nhiều vùng nông thôn tuy tham gia vào xu hướng này muộn hơn nhưng lại có những phá cách thú vị, góp phần tạo nên bản sắc riêng cho phong cách kiến trúc hiện đại của Việt Nam.

Vào năm ngoái, Saigoneer đã có dịp ghé thăm đảo Phú Quý, một huyện đảo thuộc tỉnh Bình Thuận, chỉ cách Phan Thiết 100km. Thiên nhiên Phú Quý nguyên sơ với những đầm phá xanh màu ngọc bích, những ghềnh đá cao sừng sững và thảm thực vật phong phú. Người dân nơi đây vẫn giữ nếp sống truyền thống, duy trì các nghề thủ công tự cung tự cấp và sống dựa vào nguồn tài nguyên thiên nhiên thay vì tập trung phát triển du lịch.

Vào thời Pháp thuộc, đảo Phú Quý có tên chính thức là Poulo-Cécir-de-Mer với ý nghĩa "cù lao của biển." Theo tích xưa, công chúa Bàn Tranh của Champa vì trái lệnh vua cha nên bị thả xuống thuyền lưu đày biệt xứ đến đảo Phú Quý. Ngày nay, Phú Quý là một cù lao còn hoang sơ với hơn 30.000 cư dân, và cho đến năm 2020 vẫn là nơi duy nhất ở Việt Nam mà học sinh trung học phổ thông phải đi tàu vào đất liền để thi tốt nghiệp.

Trải khắp hòn đảo là những ngôi nhà biệt lập một tầng mang phong cách kiến trúc hiện đại của Việt Nam với những đặc điểm dễ nhận biết như: mặt trước và cột nhà được ốp đá rửa màu xám, những viên gạch thông gió có họa tiết hình học, cùng muôn kiểu cách điệu lan can và bồn hoa thể hiện gu thẩm mỹ cá nhân của gia chủ — đây là những sáng tạo mang tính đặc thù đưa kiến trúc hiện đại Việt Nam vượt ra ngoài khuôn mẫu của kiến trúc hiện đại thế giới.

Tiếp nối sự sáng tạo giản đơn mà tinh tế đó, những ngôi nhà trên đảo Phú Quý còn mang những nét duyên riêng. Nổi bật nhất là cách ghi năm xây dựng lên mặt tiền của ngôi nhà. Các con số trải dài từ đầu thập niên 70 đến cuối thập niên 90, và phần lớn rơi vào thập niên 80 và 90.

Nhà nghiên cứu Phạm Phú Vinh cho rằng chi tiết này có thể đơn thuần là yếu tố trang trí và để ghi nhớ “năm sinh” của ngôi nhà. Vinh cũng là tác giả một cuốn sách nghiên cứu về kiến trúc hiện đại Việt Nam.

Vinh chia sẻ với Saigoneer: “Các con số này có thể chỉ phục vụ cho mục đích trang trí mà thôi, nhưng đồng thời, điều này còn thể hiện cá tính riêng của phong cách kiến trúc hiện đại tại Phú Quý. Vào giữa thế kỷ 20, người Sài Gòn có điều kiện về tài chính [để xây nhà] hơn người dân vùng nông thôn. Do đó, việc xây được một ngôi nhà có ý nghĩa rất lớn đối với bà con ở vùng sâu vùng xa, bởi có thể họ đã phải dành dụm cả đời mới thực hiện được ước mơ này.”

Mãi đến cuối thế kỷ 20, người dân ở ngoài trung tâm thành phố hay nông thôn mới tiết kiệm đủ tiền để xây nhà. Do đó, những ngôi nhà trên đảo Phú Quý được xây dựng trong giai đoạn này có một số điểm khác biệt với các công trình từ những năm 50 và 60. Dù vẫn theo phong cách hiện đại, nhưng cấu trúc của những ngôi nhà mới đã có nhiều thay đổi, chẳng hạn như: các ngôi nhà có nhiều yếu tố trang trí hơn, nhà thầu và gia chủ chọn sử dụng các vật liệu mới ngoài loại đá rửa quen thuộc, và năm xây dựng được ghi bằng font chữ có chân thay vì không chân như những thập niên trước đó.

Vinh nói thêm: “Trong thời kỳ này, ảnh hưởng của phong cách hiện đại phương Tây đã suy giảm so với những năm 50, 60 và 70, vì thế các thiết kế mới không còn bám sát vào kiểu mẫu ban đầu mà có nhiều thay đổi mang tính cá nhân cao.”

Kiến trúc hiện đại ở Việt Nam thật ra không hoàn toàn có khuôn mẫu hay một bộ quy tắc chung nào, mà hầu hết là do chủ nhà và bên xây dựng tự định liệu, tùy vào gu thẩm mỹ của cá nhân và nguồn vật liệu sẵn có. Ở những khu vực có nhiều ngôi nhà được xây cùng thời kỳ như Sài Gòn, ta có thể thấy rõ phong cách nhất quán của những công trình trong cùng một khu phố.

Đi xa hơn đến đảo Phú Quý nằm ngoài khơi vùng biển Nam Trung Bộ, các ngôi nhà thường nằm cách biệt và mỗi căn một vẻ. Sự khác biệt này khiến ta liên tưởng đến quá trình tiến hóa của một giống loài tạo ra nhiều thay đổi về mặt giải phẫu học so với tổ tiên của chúng.

Tản mạn về vườn nhà — những khoảng đầy nắng kể chuyện kiến trúc xưa

2024-12-06T16:48:55+07:00

Độ này, cây giáng hương trước vườn ngoại chắc đã đơm những chùm bông “tơi giòn” vàng mỡ gà. Và cũng ít lâu nữa, mấy đứa nhỏ xóm trên xóm dưới lại tụ tập, nhặt từng cánh hoa rơi đem xâu thành cườm cổ, vòng tay.

Vườn nhà ngoại khi lắng đọng, lúc sum vầy, cứ thế mà thênh thang nằm đó bất kể tháng rộng năm dài. Với những gia đình người Việt xưa, thì vườn luôn là một phần gì đó không thể thiếu. Trong kiến trúc nhà truyền thống, nó hiện hữu không phải chỉ để nhìn ngắm, mà gần như là một phần mở rộng của ngôi nhà, nơi các thành viên sinh hoạt, tăng gia và trải qua đủ điều hỉ nộ ái ố. Mảnh đất ở trước hay bên hông nhà ấy, từ bao giờ đã được nâng lên thành không gian tinh thần gần gũi, níu giữ những tâm hồn ngày xưa trong trẻo, ngẩn ngơ.

Vườn nhà của họa sĩ Mộng Bích ở vùng quê Kinh Bắc (Bắc Ninh). Ảnh: Happynest.

Trong cuốn sách Văn minh vật chất người Việt, nhà nghiên cứu Phan Cẩm Thượng đã so sánh: “[Ở] làng Vân Nam (Trung Quốc), các ngôi nhà bằng đất xây sát vào nhau như một cái thành lớn. Nhà trong làng Việt không bao giờ như vậy, mỗi gia đình một nhà nằm trong một khu vườn” — vườn nói chung là một không gian ngoài trời dùng để trồng trọt, trưng bày hay thường thức nét đẹp mộc mạc của tự nhiên. Riêng nước ta, vườn lại được Việt hóa để tạo nên nét riêng và phù hợp với điều kiện thời tiết, đất đai, văn hóa và lịch sử. Chẳng hạn, rất gần gũi với cuộc sống thường nhật ở thôn quê là giếng khơi, lu nước hay lũy tre, hàng rào bằng chè tàu, râm bụt — những loài thực vật mọc dại nhiệt đới điển hình.

Vườn nhà của người Việt là một không gian sinh hoạt nối dài. Ảnh: tài khoản Flickr manhhai.

Biên khảo Tản mạn kiến trúc Nam Bộ cũng chỉ ra rằng vườn nhà xuất hiện không chỉ là cảnh đẹp để ngắm mà còn là nơi sinh hoạt thường nhật. Có đoạn viết: “Vườn sau nhà không chỉ là nơi trồng cây, hoa mà nó còn là một không gian sinh hoạt nối dài. Bên dưới tán cây lá, người ta kê những chiếc lu chứa nước và dùng làm khu tắm rửa. Người Việt tắm gội ở vườn trong trạng thái tự nhiên và thoải mái, và tắm vườn không ít lần được lãng mạn hóa qua các loại hình nghệ thuật thị giác và ngôn từ. Như thế, sinh hoạt của người Việt không kết thúc nơi bức tường khép lại mà mở tràn ra cả thiên nhiên bao quanh.”

Vườn nhà ở mỗi miền lại mang đặc trưng của những kiểu nhà điển hình: nhà ba gian, hai chái Bắc bộ nổi bật với sân gạch, chậu cảnh; nhà rường Huế có bình phong, hồ nước; hoặc chiếc cối xay đá, khung cửi cạnh nhà sàn của dân tộc thiểu số vùng cao. Ở Nam bộ trong vườn thường có thêm những cây cầu khỉ bằng tre vắt vẻo qua các mương nước, thách thức các “khách lạ” đến thăm.

“Những mảnh vườn, nơi tăng gia, sinh hoạt và giao tiếp đã trở thành một phần của nhà, vườn không còn chỉ là một khung cảnh, một bức tranh tĩnh, chỉ để ngắm nhìn.”

Nhớ lại bộ phim Mùi đu đủ xanh (1993) của đạo diễn Trần Anh Hùng, có thể cảm nhận rõ rệt việc vườn và nhà hòa làm một. Cảnh sinh hoạt của các nhân vật gắn liền khu vườn, dường như, không có một ranh giới nào giữa chúng cả. Bà Ty nấu nướng ngoài vườn rồi mang vào trong, cô chủ bước từ gian lớn ra vườn để vào những gian phòng nhỏ. Ngày hè ươm nắng, cậu ba ngồi trước hiên nhà hướng ra vườn nhâm nhi cuốn sách mặc phố xa náo nhiệt bên ngoài. Xung quanh căn nhà cổ đậm nét Á Đông là cây cối xanh mượt, chính lớp hoa lá ấy đã mở rộng sự thoáng đãng cho ngôi nhà, đồng thời bao bọc sự riêng tư và tâm hồn của những phận người không giống nhau.

Mảnh vườn nhỏ luôn hiện diện trong kiến trúc Đông Dương. Ảnh: Phim Mùi đu đủ xanh (1993).

Có một chi tiết thể hiện sâu sắc nhất về sự kết nối giữa vườn và nhà, đó là ô cửa sổ. Thoạt tiên, nó chỉ đánh dấu sự xuất hiện của khu vườn trong mắt người xem. Thế nhưng sau đó, chẳng còn là một bức tranh tĩnh nữa qua loạt hành động — Mùi từ từ ngồi dậy dưới lớp ánh sáng nhẹ chiếu qua bức màn mỏng, trong khi bên ngoài, bà Ty cúi người qua những tán lá, cắt lấy một trái đu đủ xanh. Bà tiến lại gần ô cửa sổ rồi bắt đầu trò chuyện với Mùi. Lúc này, trong và ngoài nhà hòa làm một, cả mùi hương của nhựa đu đủ mới cắt, cũng ngập tràn khắp nơi không va vướng gì.

Nhân vật Mùi lúc nhỏ ngắm nhìn cây đu đủ xanh tỏa hương đầu mùa bên cửa sổ phòng. Ảnh: Phim Phim Mùi đu đủ xanh (1993).

Vườn nhà, rộng đến mức chứa cả những buổi trưa hè nắng đổ xuống, đủ để chia làm năm bảy ô phơi lạc, phơi ngô. Chưa kể hai ba giàn bầu sum suê trái, nơi mà lũ trẻ hồi đó làm chỗ ẩn náu chơi đồ hàng. Cũng ở đó, có những bữa cơm chiều yên ả, hay mấy lần đám giỗ, bà con làng xóm lại tụ tập nấu bánh mứt, xôi chè. Đêm đến, vườn lại góp vào bản giao hưởng từ ếch dế, ríu ríu hòa với tiếng hát ru của ngoại à ơi.

Cứ như thế, vườn nhà đã sống đủ và trọn vẹn trong những tháng năm thiếu thời. Nhiều nơi, khu vườn còn chứa đựng sự tôn kính bề trên. Không chỉ có bàn thờ tổ tiên, người dân làm thêm bàn thờ các vị thần tại vườn. Những dịp đặc biệt như lễ Tết, nhang hương được kính cẩn dâng lên bàn thờ trong gian chính, sau đó là bàn thờ trời đất ở ngoài vườn.

Vườn và nhà, hợp thành thể thống nhất và tương trợ nhau, tạo nên phối cảnh hoàn hảo mà không có cảm giác đứt gãy về thị giác hay cảm quan với thiên nhiên. Vậy nên, rất khó để kể về nếp sống sinh hoạt xưa nếu tách rời con người với khu vườn, giữa không gian nội thất với khuôn viên bên ngoài. Ở đô thị, vẫn có những kiểu vườn nhà như thế, song, nó tạo cho chúng ta một cái cảm giác đó chỉ là nơi để nhìn ngắm thì lấy đâu ra cảnh trẻ con tụ tập chơi đùa.

“Vườn nhà ai ngập trong nắng ấm
Tỏa hương thơm hoa cỏ tràn lan”
(Quốc Hưng Nguyên Cao)

Ngày trước còn ở vườn ngoại, lòng rối rít mơ được đặt chân đến những chân trời mới. Lớn rồi lại thấy, thế giới thu bé lại bằng chính mảnh vườn cỏn con. Nơi mà ngày xuân là đủ thứ hoa nở rực, hạ sang nắng rát đổi lại đủ thứ quả ngọt lành. Thêm một mùa nữa, mùa dành riêng cho con dân xứ đất đỏ là mùa của cà phê. Khi “nồng nàn” mùi phân urê bón bầu cây giống, lúc lại ngào ngạt hạt chín rải ra phơi. Cũng ngay tại đây, có đám bạn vô tư giành giật mà không bao giờ hờn dỗi, hay hai hàng nước mắt lăn dài vì đòn roi và những chiều thẫn thờ ngồi trông ngoại đi chợ về.

Một gian nhà nhỏ xinh ở Vĩnh Long. Ảnh: Bùi Đinh Chương/Tuổi Trẻ.

Đến chuyện cái cây giáng hương vương vãi, cậu lớn tôi bảo chặt đi, nhưng ngoại cương quyết giữ: “Mấy lâu nay ở vẫn đó, chẳng sao! Cũng đủ hiểu rằng, ngoại muốn giữ nó chỉ là một, muốn giữ lại khoảng “hồn” đẹp đẽ mới là mười.

Vẻ đẹp của nhà phố xưa ở Sài Gòn qua tranh ký họa của kiến trúc sư nước ngoài

2024-07-26T11:08:00+07:00

Kiến trúc Việt Nam thay đổi như thế nào sau thời kỳ thuộc địa?

Vào giai đoạn nửa sau của thế kỷ 20, thay vì tiếp tục xây dựng các công trình theo kiến trúc thời Pháp thuộc, hay quay lại với lối cất nhà của cha ông qua bao đời, người Việt đã chọn theo đuổi phong cách kiến trúc hiện đại (modernist architecture), có lẽ được thể hiện rõ nhất qua những ngôi nhà phố được xây trong thời kỳ ấy.

Người Việt không thuê kiến trúc sư mà tự thiết kế, thử nghiệm và làm phong phú thêm kiến trúc hiện đại bằng gu thẩm mỹ riêng biệt không thể tìm thấy ở nền văn hóa nào khác.

Nhìn vào những ngôi nhà phố ở Sài Gòn, ta thấy rõ các yếu tố kiến trúc phục vụ cho nhiều mục đích sử dụng khác nhau, cũng như nhịp sống đô thị đặc trưng của thành phố. Từ con hẻm bình dị ở Quận Bình Thạnh tới dãy nhà mặt tiền ở Quận 1, mỗi ngôi nhà phố đều mang đậm bản sắc Việt và cá tính của chủ nhà.

Tầng trệt thường được dùng làm cửa hàng và vì thế trực tiếp tham gia vào đời sống của khu phố. Các tầng trên được dùng làm không gian sinh hoạt và luôn có ban công hướng ra mặt đường. Cuối cùng, nhưng không kém phần quan trọng, tầng trên thường được thiết kế với hệ lam chắn nắng bằng bê tông mà đôi khi chính là điểm nhấn phong cách cho không gian.

Đặc điểm chung là như vậy, nhưng mỗi ngôi nhà lại mang một vẻ đẹp riêng và không căn nào giống căn nào. Từ vô số cách sắp xếp lam gió đến các chậu cây kiểng treo thành hàng ở mặt trước ngôi nhà, các yếu tố kiến trúc kết hợp nhịp nhàng với nhau theo một bố cục phức tạp mà có sức thuyết phục, không chỉ phục vụ công năng sử dụng mà còn thể hiện khiếu thẩm mỹ của gia chủ.

Trong khoảng thời gian 20 năm, kiểu nhà này là thiết kế được ưa chuộng nhất ở khắp miền Nam. Nó phản ánh thị hiếu kiến trúc của đa số người dân và từ đó tạo thành một phần bản sắc của họ.

Dù đã xuất hiện từ cách đây 7 thập kỷ, nhà phố thương mại vẫn là một phần của cảnh quan Sài Gòn hiện nay. Thế nhưng, hằng ngày chúng ta đi qua chúng mà lại chẳng chú ý đến sự hiện diện của chúng. Quen mắt là thế nhưng chẳng mấy ai hiểu rõ về kiểu kiến trúc này. Và dù được xem là một nét đặc trưng của Sài Gòn nhưng nhà phố chưa được ngợi ca đúng với giá trị về mặt lịch sử và văn hóa.

Thật không quá khi ví Sài Gòn là một bảo tàng của kiến trúc hiện đại, vì thành phố còn lưu giữ rất nhiều di sản thể hiện năng lực đổi mới của một nền văn hóa trong việc tiếp thu phong cách kiến trúc mới đồng thời vẫn duy trì được bản sắc dân tộc.

Khi nhìn ngắm các bản phác họa của kiến trúc sư cảnh quan Camille Pinson, chúng ta như được nhắc nhở rằng hãy dành nhiều sự chú ý hơn đến những "di sản sống" của lịch sử Sài Gòn.

'Happy Vietnam': Khi công trình kiến trúc Việt được tái hiện qua game Minecraft

2023-11-20T16:00:00+07:00

Minecraft là tựa game kinh điển cho phép người chơi thỏa sức sáng tạo những công trình bằng cách kết hợp các khối lập phương trong một thế giới 3D. Bằng nguồn tài nguyên vô hạn này, chúng ta có thể xây dựng bất cứ thứ gì nếu đủ kiên nhẫn và sự tỉ mỉ.

Từ đây, những bạn trẻ từ Team Fuho đã thực hiện Happy Vietnam, dự án tái hiện nhiều kiến trúc nổi tiếng Việt Nam như Lăng Bác Hồ, Văn Miếu Quốc Tử Giám, Toà nhà Quốc Hội, Cảng hàng không Quốc tế Nội Bài… Hơn 3 năm “nằm game đóng gạch,” hiện tại nhóm đã hoàn thành hơn 2.000 công trình ấn tượng, “một con số mà đến cả Team Fuho cũng không thể tin được là có thể làm nhiều đến như thế!”

Quảng trường Ba Đình.

Thời điểm mới bắt đầu, Team Fuho chỉ có thành viên duy nhất cũng là người sáng lập Hoàng Đạt. Sau đó Đạt mở máy chủ Minecraft nhỏ (đặc quyền của game) cho phép một số game thủ khác cùng tham gia. Và rồi vượt ra khỏi mục đích “chơi cho vui” ban đầu, các thành viên đồng ý cùng thành lập Team Fuho để thực hiện những dự án với quy mô lốn hơn. Từ 5 thành viên, hiện tại nhóm đã có tới 16 “thợ xây.”

Giải thích về cái tên “Fuho,” Hoàng Đạt chia sẻ: “Hẳn không còn lạ! Nó được cách điệu từ cụm từ ‘phụ hồ’ gần gũi mà mọi người dùng gọi những công việc phụ trợ trong lĩnh vực xây dựng. Khi mà những ‘phụ hồ’ xây dựng công trình đời thực, thì ‘Fuho’ lại xây dựng trên thế giới ảo.”

Phủ Chủ Tịch.

Phòng họp Quốc Hội.

Thời điểm mới bắt đầu, Team Fuho chỉ dự định xây nhà cửa, thành phố mới trong game. Song sau một thời gian, các thành viên mong muốn thực hiện một điều gì đó ý nghĩa hơn. “Hay là tái hiện những gì đặc sắc nhất của Việt Nam mình? Đây cũng là một cách hay để quảng bá hình ảnh quê hương. Vậy là, chúng mình dỡ bỏ những công trình tự sáng tạo và khởi động lại với Happy Vietnam.”

Thông thường với mỗi công trình, Team Fuho sẽ thực hiện bốn công đoạn chính: trước hết là tìm hiểu vị trí xây dựng, diện tích và hình ảnh thực tế của công trình. Tiếp đến là xây dựng nền móng thô, đây là phần quan trọng nhất để định hình công trình theo tỉ lệ đúng và sát thực tế nhất có thể. Sau đó là giai đoạn xây dựng toàn bộ công trình theo nền móng và phần xây dựng thô. Bước cuối cùng là hoàn thiện cảnh quan công trình.

Chùa Một Cột.

Văn Miếu Quốc Tử Giám.

Tuỳ vào quy mô cũng như tư liệu tìm được, một công trình có thể mất từ khoảng vài tiếng cho đến vài tháng trời. Thợ xây kinh nghiệm sẽ được nhóm ưu tiên làm bước phức tạp, những phần còn lại như phụ trợ và trang trí dành cho những thành viên mới hơn.

Trong Minecraft, giới hạn chiều cao tối đa không quá 255 hoặc 320 blocks (khối gạch), tùy theo phiên bản. Vì vậy, với các công trình quá cỡ, Team Fuho phải giảm tỉ lệ chiều cao công trình thực tế xuống. Chẳng hạn như tòa Landmark, thay vì 1:1, nhóm chỉ thực hiện với tỉ lệ 1:4, giảm số tầng và chiều cao sàn. “Song chúng mình sẽ cố gắng thực hiện đảm bảo ngoại thất và nội thất sát thực tế nhất.”

“Đồng thời, một số công trình có ít hoặc hình ảnh tư liệu quá cũ nên việc tái hiện gặp khó khăn. Nhiều trường hợp có thể chưa chuẩn, chúng mình phải bù đắp bằng trí tưởng tượng,” nhóm chia sẻ thêm.

Đền Ngọc Sơn.

Di tích Đoan Môn.

Trong thế giới “Happy Vietnam,” Cảng hàng không quốc tế Nội Bài là công trình công phu và đầu tư nhất của Team Fuho. Với quy mô đầy đủ bao gồm: ga quốc tế, ga quốc nội, đài không lưu, cao tốc, đường dẫn, bãi đỗ và đường băng… nhóm mất tận gần 3 năm trời mới hoàn thành.

Mới chỉ tập trung chủ yếu ở khu vực nội thành Hà Nội, nhóm thợ xây đang tiến gần hơn vào miền Trung và miền Nam cũng như các tỉnh miền núi Tây Bắc. Dự kiến thời gian tới, Kinh thành Huế sẽ được Team Fuho tái hiện hoàn toàn.

Sân bay Nội Bài.

Ủy ban nhân dân Thành phố Hồ Chí Minh.

Người xem có thể ứng tuyển làm “phụ hồ” cho dự án và khám phá các công trình đã xây dựng qua link này.

[Hình ảnh được cung cấp bởi Team Fuho]

Toà nhà V.A.R và bản sắc Việt Nam trong kiến trúc hiện đại

2023-02-27T12:00:00+07:00

Được thiết kế bởi kiến trúc sư Lê Văn Lắm và hoàn thành vào năm 1973, toà nhà V.A.R tại số 9 Hồ Tùng Mậu (quận 1), là công trình tiêu biểu của kiến trúc hiện đại Việt Nam. Toà nhà không chỉ đại diện cho bản sắc kiến trúc Việt Nam sau thời kỳ thuộc địa, mà còn là biểu tượng cho sự tự chủ văn hoá thể hiện qua kiến trúc giữa thế kỷ 20.

Bước ra khỏi thời thuộc địa, Việt Nam giành lại sự tự chủ kiến trúc. Vào thời điểm đầu của lịch sử hiện đại Việt Nam này, kiến trúc theo chủ nghĩa hiện đại (modernism) đã được lựa chọn để tiếp quản kiến trúc truyền thống. Lê Văn Lắm là một trong những người đi đầu đặt nền móng cho kiến trúc hiện đại Việt Nam vào lúc này.

Bên cạnh các cây đại thụ như Trần Văn Tải, Nguyễn Văn Hoa, Phạm Văn Thâng, Nguyễn Quang Nhạc, Huỳnh Kim Mãng, Ngô Viết Thụ,...Lê Văn Lắm là một trong những chuyên gia hàng đầu về kỹ thuật vỏ đôi (double skin) trong kiến trúc hiện đại Việt Nam, thể hiện qua một số tác phẩm như đài phát thanh V.O.H ở đường Nguyễn Bỉnh Khiêm, hay Thư viện Khoa học Tổng hợp trên đường Lý Tự Trọng. Nhưng thú vị và xuất sắc nhất vẫn là lớp vỏ đôi dường như biết chuyển động của toà nhà V.A.R tại góc đường Hồ Tùng Mậu và Nguyễn Công Trứ.

Công trình đóng vai trò quan trọng trong quang cảnh kiến trúc khu vực trung tâm với mối quan hệ đến Dinh Độc Lập, Nhà Thờ Đức Bà hay chợ Bến Thành. Tuy diện tích khu đất khiêm tốn, nhưng lớp vỏ đôi, vốn đòi hỏi nhiều về kích thước phần vỏ, vẫn được kiến trúc sư Lê Văn Lắm lựa chọn như là một chiến thuật vi khí hậu toàn diện. Quyết định này đã thể hiện được đặc trưng kiến trúc hiện đại Việt Nam chứa đựng mối quan tâm tới điều kiện khí hậu nhiệt đới với lượng bức xạ nhiệt cao, đặt trong bối cảnh thành thị đông đúc.

Toàn bộ bề mặt công trình được phủ bởi một lớp “màn” bê tông cấu thành bởi các cấu kiện được “ráp” vào nhau theo tầng bậc.

Lớp vỏ vươn ra khỏi khoảng không tầm một mét này được tạo ra từ một hệ dầm ngang ở biên, gác lên hệ dầm đua vươn ra khỏi công trình. Các điểm gác này lại được giằng vào nhau xuyên suốt các tầng bằng một hệ thanh bê tông trải đều mặt đứng. Bề mặt tạo ra giữa hệ thống dầm ngang và giằng dọc này là nơi điều kì diệu xảy ra.

Nếu lớp vỏ đôi trong các công trình trước đây là một bức tường hoa gió (brise-soleil) làm từ một mẫu gạch được thiết kế trừu tượng và nhân đều trên mặt đứng, thì lần đầu tiên, lớp vỏ này được làm hoàn toàn từ bê tông cốt thép. Tấm màn này là một hệ các thanh bê tông ngang và dọc rất mảnh được móc vào nhau qua hệ cốt thép và được xoay chuyển và hoán đổi theo một nhịp điệu nhất định. Kết quả là một hiệu ứng chuyển động tạo ra bởi sự chuyển tiếp trong quy luật thị giác của các thành phần vốn ăn chặt vào nhau trên bộ khung kết cấu.

Lớp vỏ đôi này là một thử nghiệm vô cùng thú vị và xuất sắc cả về kết cấu lẫn điêu khắc. Kiến trúc sư Lê Văn Lắm, qua kết hợp ánh sáng, kết cấu, bóng đổ, đã thể hiện tư duy thẩm mỹ của mình về nhịp điệu, vần luật, tương phản và cả chiều sâu trong bố cục ba chiều của kiến trúc.

Mỹ cảm của toà nhà V.A.R còn nằm ở pa-lét vật liệu hoàn thiện kinh điển, gồm đá rửa, đá xẻ và gạch mosaic. Đây là một bộ phối tài tình vì nó mang lại sự hài hoà khi mà sự lệch nhẹ về độ thô ráp hay độ nhẵn của từng vật liệu như đối đáp với nhau trên bề mặt cấu kiện. Vật liệu được ốp tuỳ thuộc vào tính chất thành phần thể hiện những quyết định lý tính để bảo vệ cấu kiện khỏi những tác động khác nhau của môi trường khí hậu. Nhưng hơn hết, các mảng và điểm nhấn vật liệu vẫn phối hợp với nhau hài hoà để làm nên một tính cách chung nhất của công trình. Tổng thể tòa nhà là một tông màu trầm, thậm chí được nhấn đậm bởi các mảng bóng đổ tưởng phản với những bề mặt nổi ra trước ánh nắng.

Pa-lét vật liệu hoàn thiện kinh điển gồm đá rửa, đá xẻ và gạch mosaic là một bộ phối tài tình. Sự lệch nhẹ về độ thô ráp hay độ nhẵn của từng vật liệu như đối đáp với nhau trên bề mặt của công trình.

Vị trí lịch sử của tòa nhà V.A.R nằm ở giai đoạn cuối của chủ nghĩa hiện đại giữa thế kỉ 20 tại Việt Nam, vì vậy công trình thể hiện sự thuần thục trong sắp đặt kết cấu và lựa chọn vật liệu hoàn thiện để đáp ứng công năng. Sự thuần thục này cũng thể hiện qua việc trừu tượng hoá hay thậm chí hoán dụ, nhân hoá cấu kiện kiến trúc để tạo ra một bố cục điêu khắc, gần như thuần nghệ thuật của lớp vỏ bao che.

Hơn thế, tòa nhà V.A.R còn kế thừa nhiều đặc trưng của kiến trúc truyền thống Việt Nam. Từ độ sần sùi của vật liệu, độ đua ra xa hay độ gài chặt lại của các thành phần, cho đến sự nhạy cảm dành cho bóng đổ có được bởi tầng tầng lớp lớp các thành tố đan quyện vào nhau đã gợi lên một hình ảnh dung dị, thân thuộc của hiên nhà truyền thống hay mái đình Việt. Kỉ vật mà kiến trúc truyền thống đã nhượng lại cho V.A.R nói riêng và kiến trúc Việt Nam giai đoạn này nói chung là một minh chứng cho sự liên tục của huyết mạch văn hoá vẫn đã chảy dài dù là qua những biến động lịch sử.

Độ đua ra xa hay độ gài chặt lại của các thành phần, và cả sự nhạy cảm dành cho bóng đổ gợi nhắc về hình dáng quen thuộc của hiên nhà truyền thống và mái đình Việt.

Cách mà kiến trúc hiện đại Việt Nam giữa thế kỷ 20 được kiến tạo có thể coi như cuộc đối thoại về chức năng với chủ nghĩa hiện đại thế giới. Tòa nhà V.A.R không chỉ phục vụ công năng, mà nó còn phục vụ tiện nghi khí hậu ở một môi trường rất khác với các trung tâm kiến trúc hiện đại khác.

Tuy là một nhánh của chủ nghĩa hiện đại (modernism), kiến trúc hiện đại Việt Nam đã được thực hiện thật khác biệt. Tập hợp các công trình công cộng và toàn thể khối lượng nhà phố, nhà vườn hiện đại vào giai đoạn này chia sẻ một hơi thở chung về cách tương tác giữa chủ thể con người và khách thể kiến trúc. Kiến trúc Việt Nam hiện đại giữa thế kỷ 20, không như ở các trung tâm kiến trúc hiện đại khác, đã là một loại nghề thủ công truyền thống được dân gian hoá, được mài dũa bởi mỗi cá nhân nói riêng và bởi cả nền văn hoá nói chung. Và tòa nhà V.A.R của kiến trúc sư Lê Văn Lắm là một trong những sự thể hiện tập trung nhất về cái bản sắc vô tư được tạo ra trong cuộc vận động này của nền văn hoá Việt Nam.

Một mái nhà kính hai trái tim vàng ở Huế để an hưởng tuổi già bên người thương

2022-10-10T14:00:00+07:00

Nếu bạn may mắn vượt qua được bệnh tật, xung đột, và những cám dỗ ngoài kia để ở bên cạnh một người cho đến già, đâu sẽ là nơi hai người chọn để an hưởng tuổi xế chiều?

Labri là một công trình kiến trúc đặc biệt cả về mặt thi công và mục đích sử dụng. Được hình thành qua bàn tay nhào nặn của văn phòng kiến trúc Nguyen Khai Architects & Associates ở Huế, ngôi nhà nằm lọt thỏm cuối một con hẻm, trên mặt bằng 100 mét vuông, kẹp giữa các nhà hàng xóm bên trong và chiếc ao xanh biếc ở bên ngoài.

Trước khi xây dựng, gia chủ bày tỏ với đội ngũ thiết kế ý niệm về một gian nhà ấm cúng để hai người được an hưởng tuổi già với nhau trong tiếng cười và sự an yên. Họ là một cặp vợ chồng tuổi ngũ tuần sở hữu thửa đất nhỏ tại Huế kề sát một trong chín ao nước trong khu vực.

Đội ngũ thiết kế không chia sẻ thêm về tính cách cũng như lối sống của gia chủ, nhưng chỉ nhìn qua Labri thôi, ta cũng có thế đoán được rằng chủ nhân ngôi nhà phải có một niềm yêu mãnh liệt với thiên nhiên tới mức có thể để cho cây lá, hoa trái len lỏi khắp nhà mình.

Ngôi nhà, hay thật ra chỉ là một quần thể không gian sống, gồm bốn khối tách biệt được bao phủ kính và nối với nhau bằng “hành lang” đầy nắng. Mỗi khối mang một công dụng cơ bản như phòng ngủ, bếp, nhà tắm, và không gian sinh hoạt chung.

Các khối đều được bao bọc trong ba lớp “tường”: trong cùng là bê tông, rồi đến dây leo xanh rì, và ngoài cùng là kính. Phía trên, thay vì được lợp ngói hay đổ bê tông thì phần mái được thiết kế thành bốn thửa đất, nơi trú ngụ của bốn cây sứ đại trổ hoa vàng trắng cả góc trời. Khu vực này được nối với mặt đất bằng thang đứng.

Chỉ 55m2 vuông trên tổng diện tích được dùng cho công trình, phần còn lại bản thiết kế để dành cho lối đi kẻ ca rô đầy cỏ, lối đi rải đá, và một mảnh vườn nho nhỏ.

Chiêm ngưỡng căn nhà đầy cây cỏ Labri qua ảnh dưới đây:

[Ảnh: Hiroyuki Oki qua ArchDaily]

[Ảnh] Khối bê tông mềm mại dung hòa thiên nhiên và chất tối giản cho không gian sống

2022-07-18T17:29:00+07:00

Một thời gian dài hầu hết phải sống và làm việc tại nhà có lẽ đã tạo bước đệm cho sự lên ngôi của phong cách thiết kế đơn giản, nhẹ nhàng, và lấy cảm hứng từ thiên nhiên. Cùng với đó là sự kết hợp với các gam màu trung tính, tạo nên sự trang nhã nhưng vẫn giữ được nét sang trọng cho không gian sống và làm việc.

Kiến trúc của Hoa’s House là một ví dụ điển hình khi khoác lên mình sự tối giản bên ngoài, nhưng ấp ủ trong lòng hàng loạt nội thất hiện đại và đầy đủ công năng.

Tọa lạc trên con đường Bình Giã (quận Tân Bình, TP.HCM), Hoa’s House là một công trình nhà ở dân dụng được xây dựng trên miếng đất có diện tích 113m². Đây là đứa con tinh thần của hai đơn vị thiết kế kiến trúc và nội thất H.2 và KAA Studio.

Ngôi nhà bao gồm sáu tầng này là nơi sống và làm việc của chị Hoa, một người luôn bận bịu với công việc giữa lòng Sài Gòn tấp nập, bởi lẽ đó là lý do mà chị muốn mái ấm của mình phải là một điểm nhấn mang đến sự thư giãn và bình yên vào cuối ngày, tách biệt khỏi sự ồn ào đông đúc của những phiên chợ nằm ngay cạnh bên.

Nếu như tầng trệt của Hoa’s House mang kiến trúc shophouse quen thuộc, thì các tầng phía trên hiện ra như những thế giới mới nhờ những sự cài cắm riêng biệt trong thiết kế. Tuy nhiên về tổng thể, mỗi tầng đều khoác lên mình một lớp áo choàng xanh ươm của cây cối, bao bọc bởi tường bông gió bằng sắt với các tấm xi măng đan xen. Không những thế, các phòng ngủ, bếp, phòng làm việc đều được bố trí đèn vàng để mang lại sự ấm áp cho gia chủ và người lưu trú.

Nằm trên các tầng 2, 3, 4 — được sử dụng làm căn hộ cho thuê và phòng ngủ, phòng sinh hoạt chung — là một gian bếp mở sở hữu hướng nhìn ra thành phố, tạo nên sự đối lập độc đáo với nét trầm lặng, hùng vĩ của những bức tường hình vòng cung.

Một cầu thang lộ thiên mang thiết kế bậc tam cấp từ gian bếp dẫn lên tầng thượng, và cũng là văn phòng làm việc của gia chủ, làm nên nét mềm mại cho không gian ngôi nhà.

Theo chủ đích của những nhà thiết kế, Hoa’s House hiện lên như một không gian lãng mạn, được tổ điểm bởi màu xanh của thiên nhiên và các vật liệu thô mộc nhằm giúp khắc họa rõ nét cá tính của gia chủ.

[Ảnh: Quang Dam/ArchDaily]

[Ảnh] Hòa mình với thiên nhiên bình dị mà đầy chất thơ trong ngôi nhà ở Buôn Ma Thuột

2022-07-06T11:00:00+07:00

Trong những năm gần đây, Tây Nguyên dần trở thành điểm đến du lịch đắt giá của đất nước. Không những thế, ngày càng có nhiều người trẻ chọn nơi sơn thôn này làm chốn định cư lâu dài.

Ngôi nhà thơ mộng ở Buôn Ma Thuột này là đại diện hoàn hảo cho ước mơ vui sống giữa thiên nhiên bình yên mộc mạc. Công trình được thiết kế bởi các công ty kiến trúc địa phương là K.A Studio và AD9 Architects.

Ngôi nhà nằm trong khu đô thị mới mọc lên ở phía Bắc thành phố Buôn Ma Thuột và là nơi sinh sống của một cặp vợ chồng trẻ.

Theo chia sẻ của KTS, anh chị chủ nhà cảm thấy may mắn khi được sinh ra và lớn lên giữa vẻ đẹp bình dị và nên thơ như thế, trong một ngôi nhà “bao quanh bởi khu vườn xanh mát, của tiếng chim hót thơ mộng và mê hồn hòa cùng tiếng suối chảy róc rách trong sân trước.”

Vì thế, họ luôn mong ước tổ ấm tương lai của mình có thể gợi lại cảm giác yên bình và hòa hợp với thiên nhiên như những ngày còn thơ.

Từ cảm hứng ấy, nhóm thiết kế đã tạo ra một ngôi nhà hai tầng với các khu vực chức năng được sắp xếp xung quanh một không gian xanh trung tâm. Tầng trệt gồm phòng khách và phòng bếp, được nối với nhau bằng một lối đi nổi trên mặt suối.

Chỉ trừ phòng nghỉ cho khách và nhà tắm được bố trí riêng tư hơn, thì các khu vực chức năng cùng tầng được phân chia nhẹ nhàng, nhờ đó các khu vực nối liền với nhau rất tự nhiên rồi hướng ra khu vườn và ao nước.

Không gian bên trong và bên ngoài ngôi nhà được ngăn cách bởi hai bộ cửa kính lùa xếp gấp, giúp đón gió và ánh sáng tự nhiên chỉ bằng thao tác mở cửa đơn giản.

Ở tầng trên có thêm hai phòng ngủ và khu vực sinh hoạt chung của gia đình.

Các phòng ngủ đều có cửa sổ kính nhìn ra khu vườn bên dưới. Tông màu trầm ấm của gỗ mộc và các vật liệu được sử dụng tạo nên không khí vô cùng ấm cúng.

Nói về triết lý thiết kế công trình, các KTS chia sẻ rằng: “Qua công trình chúng tôi hy vọng sẽ gửi gắm một thông điệp của sự gìn giữ và tiếp diễn của tinh thần kiến trúc truyền thống giữa nhịp sống đô thị hiện đại ngày nay và ở mỗi công trình kiến trúc đều có thể che chở, nuôi dưỡng những tâm hồn đẹp đẽ.”

[Ảnh: Hiroyuki Oki/ArchDaily]

[Ảnh] Sống an yên giữa thiên nhiên tại nhà tranh ven hồ

2022-03-16T15:38:27+07:00

Tọa lạc tại ngoại ô thành phố Hà Nội, công trình nhà ở này đan kết sự hiện diện của con người với thiên nhiên mà không làm mất đi sự tinh khôi của môi trường xung quanh.

Một cơ ngơi điền viên được bao trùm bởi cây cỏ, vườn tược cùng view hồ thơ mộng có lẽ là ước mơ của nhiều người trong số chúng ta. Nhưng trong không ít trường hợp, việc xây dựng của con người ở chốn thiên nhiên lại dẫn đến những hệ lụy nguy hại cho chính nơi đó. Chúng ta dễ bắt gặp những ngọn đồi xanh mướt bị "xén trọc," cây cối đổ ngổn ngang, và đất cát xi măng nằm vương vãi khi cư dân đi khai phá để làm nhà.

Qua dự án Sister's House, studio kiến trúc 1+1>2 mong có thể mang đến một hướng đi khác về thiết kế và xây dựng nương theo tự nhiên.

Đây là một ngôi nhà được xây dựng tại một địa điểm ven hồ ở xã Cổ Đông, gần Hà Nội. Mục tiêu của các kiến trúc sư là hạn chế tối đa tác động của việc thi công, cũng như của chính công trình lên hệ sinh thái khu vực. Mặt sàn của toàn bộ khuôn viên được nâng cao so với mặt đất để tạo hệ thống thoát nước tự nhiên. Lá cọ xòe được dùng để lợp mái nhà — chất liệu này không chỉ thân thiện với thiên nhiên mà còn đa dạng chức năng: hòa hợp với ngoại cảnh, điều tiết bức xạ nhiệt, và làm giảm "dấu chân" carboon chung của công trình.

Các vật liệu như bê-tông, gạch đất và thép đều được lấy từ nguồn địa phương để giảm thiểu nhiên liệu vận chuyển. Nước thải sinh hoạt cũng được tận dụng triệt để, qua việc lọc nước và tưới tiêu, sử dụng bể phốt sinh thái 5 khoang, cùng hệ thống xử lý nước thải khép kính Wetland. Phòng ngủ và phòng khách được đặt đối diện với mặt hồ, một "quả ngọt" cho gia chủ khi xây dựng được không gian bền vững, hòa thuận với tự nhiên.

[Ảnh: Hiroyuki Oki/ArchDaily]

[Ảnh] Mang dáng hình của cây xanh, ngôi nhà phố tái định nghĩa kiến trúc nhà ống truyền thống

2022-02-23T12:22:21+07:00

Thiết kế nhà phố cơ bản, bao gồm không gian cho thuê ở tầng trệt và không gian sinh sống ở các tầng trên, từ lâu đã trở thành lựa chọn phổ biến và có phần buồn tẻ trong bức tranh đô thị Sài Gòn.

Những hình ảnh về ngôi nhà Tree House tại quận Bình Thạnh, được ArchDaily chia sẻ gần đây, đã "cơi nới" những hình dung quen thuộc như trên về khái niệm nhà phố. Lấy cảm hứng từ một cái cây vươn mình, kiến trúc của ngôi nhà đón nắng, đón gió, kết hợp nhiều diện tích mảng xanh và không gian sinh hoạt chung.

Theo mong muốn của gia chủ, các kiến trúc sư đến từ ROOM+ Design & Build đã dựng lên trên mảnh đất diện tích 80m² một tầng trệt với công năng thương mại, sáu phòng studio cho thuê và không gian hai phòng ngủ dành cho chủ nhà ở tầng cao nhất.

Với yếu tố thiên nhiên đan cài rộng khắp sáu tầng, Tree House được thiết kể để mô phỏng dáng hình của một cái cây: móng như chùm rễ, tầng trệt là gốc, ban công nhô ra tái hiện các nhành cây và khu vườn trên sân thượng lấy cảm hứng từ vòm lá xanh.

Ở đây, khái niệm thiên nhiên không chỉ đóng vai trò thẩm mỹ, mà còn được kết hợp vào từng chi tiết để cải thiện công năng. Theo đó, không gian trung tâm giúp lưu thông không khí và bãi đậu xe đạp sau nhà đều được xây dựng bằng những vật liệu thân thiện với môi trường, giúp giảm ảnh hưởng của không gian phố thị ồn ào bên ngoài. Mặt đứng của nhà cũng được thiết kế với các mảng tường zic-zac và phủ sơn gai giúp phản xạ âm thanh, chống ồn, đồng thời gợi liên tưởng tới bề mặt xù xì của vỏ cây.

Có thể nói, thiết kế mới mẻ này là một gợi ý thú vị cho các chủ nhân nhà mặt phố, vừa hài hòa với cảnh quan năng động của phố phường, vừa gần gũi với thiên nhiên, giúp nâng cao chất lượng cuộc sống cho người ở.

[Ảnh: Sonmeo Nguyen Art Studio/ ArchDaily]

[Ảnh] Do khó khăn vì đại dịch, gia chủ lui về xây điền viên rợp bóng xanh

2022-02-08T10:49:09+07:00

Những cư dân phố thị chắc chắn sẽ ao ước được sống trong không gian rợp những vòm lá xanh um như thế này.

Theo ArchDaily chia sẻ, Binh Duong House (BDH) là một công trình được thiết kế bởi k59 atelier và xây dựng bởi GB Construction năm 2020. BDH là cách các kiến trúc sư tái hiện lại không gian sống phổ biến ở Bình Dương trước giai đoạn công nghiệp hóa, khi nhà dân vẫn được phủ quanh bởi rừng và vườn tược xanh mát.

Theo kế hoạch ban đầu, BDH đáng nhẽ phải được xây dựng trên một lô đất gần trục đường chính, nhưng vì những khó khăn tài chính từ dịch COVID-19, gia chủ đã quyết định bán phần đất này và xây dựng công trình trên khuôn viên nhà hàng mà anh sở hữu. Các kiến trúc sư đã khéo léo đan cài nhiều cửa sổ và kết cấu mở để mang sức sống mới đến một không gian từng là nơi đổ rác của nhà hàng.

Dù có chức năng khá khiêm tốn, phần đất này có điểm nhấn đặc biệt là được tô điểm 11 cây nguyệt quế Ấn Độ; các kiến trúc nương theo các cây xanh này để thiết kế, hạn chế can thiệp vào cảnh quan xung quanh. Theo đó, đơn vị thi công đã đặt ra năm tiêu chí khi thiết kế BDH, đó là: thổi sức sống mới vào khu đất chưa được tận dụng, bảo vệ những mảng xanh đã tồn tại trước đó, mang nét truyền thống vào nếp sống hiện đại, sử dụng các nguyên vật liệu xây dựng bền vững, và phối hợp nhiều cửa sổ và cửa chính để tạo cầu nối giữa không gian ngoại cảnh và nội cảnh.

Kết quả có được là một mái ấm với nhiều ánh sáng tự nhiên, nội thất gỗ cổ điển và mái ngói truyền thống — một chốn điền viên lý tưởng cho những ai yêu thiên nhiên.

Hãy cùng Saigoneer ghé thăm Binh Duong House qua loạt ảnh dưới đây:

[Ảnh: Hana Abdel/ArchDaily]

[Ảnh] Bên trong trạm cứu hộ gấu với thiết kế xanh tại Vườn quốc gia Cát Tiên

2022-01-26T05:23:00+07:00

Bên trong Vườn quốc gia Cát Tiên có một quần thể công trình được dùng làm mái ấm cho 40 chú gấu ngựa và gấu chó giải cứu từ những đường dây buôn lậu và hoạt động khai thác mật gấu.

Nằm trong một khu đất rừng có rào bảo vệ, dự án này bao gồm 6 ngôi nhà cho gấu, một trung tâm giáo dục, bệnh viện, khu cách ly và khu nhà hành chính. Các kiến trúc sư tại Atelier Cole đã hợp tác với tổ chức phi lợi nhuận Free the Bears và Building Trust International trong việc thiết kế lẫn xây dựng.

Vì khu bảo tồn bán hoang dã này nằm bên một con sông giữa vùng rừng núi hiểm trở, nên quá trình xây dựng đã gặp nhiều trở ngại như việc phải vận chuyển tất cả vật liệu bằng thuyền. Ngoài ra, nhóm kiến trúc sư cũng muốn tối ưu hóa chi phí vật liệu và đề cao tiêu chí dễ vệ sinh, nên đã quyết định xây tường gabion — một loại tường sử dụng các lồng thép chứa đầy đá bên trong. Đá được lấy từ những khu vực xung quanh, chất vào lồng thép, tạo ra một kiến trúc thân thiện với môi trường và không can thiện nhiều vào hệ sinh thái.

Thiết kế vườn xanh trên mái cùng với nhiều khoảng sân ngập nắng giúp cung cấp ánh sáng và không khí tự nhiên cho các động vật sinh sống ở đây. Qua năm tháng, cây cối sẽ dần dần phát triển trên bờ tường và mái nhà, vừa mang lại sự biệt lập cần thiết vừa giúp tổ hợp hòa mình vào thiên nhiên xung quanh.

Free the Bears mong rằng họ có thể sử dụng thiết kế dễ thi công này ở những nơi khác để hỗ trợ hoạt động giải cứu gấu ngựa và gấu chó trong khu vực Đông Nam Á. Tổ chức đã từng hợp tác với Atelier Cole để xây một quầy bán quà bằng tre vô cùng độc đáo tại Lào.

Cùng Saigoneer tham quan khu bảo tồn gấu qua những hình ảnh sau:

[Ảnh: Elettra Melani qua ArchDaily]

[Ảnh] Đến Công viên Thiên văn học Hà Nội để thấy những vì tinh tú trên mảnh đất thủ đô

2022-01-04T15:39:13+07:00

Trong thời gian gần đây, các dự án phát triển đô thị ở các thành phố lớn của Việt Nam đã chú ý hơn đến việc bố trí và thiết kế không gian xanh, trả lại một chút trong lành cho cảnh quan phố thị đông đúc. Một số dự án đã đem đến những công trình có thiết kế độc đáo rất đáng chú ý, trong đó có thể kể đến Công viên Thiên văn học ở Khu đô thị Dương Nội (quận Hà Đông, Hà Nội).

Theo ArchDaily giới thiệu, công viên lấy chủ đề không gian này tọa lạc tại ven hồ Bách Hợp Thủy, có diện tích 120.000m2 và được thiết kế bởi đơn vị kiến trúc EGO Group. Khách đến công viên sẽ trở thành các “phi hành gia” để bước vào hành trình khám phá Dải Ngân hà và 9 cấu trúc đặc sắc, mô phỏng những kiến thức nổi bật của thiên văn học bằng ngôn ngữ kiến trúc cảnh quan hiện đại.

Không chỉ tái hiện vũ trụ của chúng ta bằng các thiết kế hình học như hình tròn, hình cầu, hình xoắn ốc v.v, các khu vực trong công viên còn được đặt tên theo chủ đề thiên văn học. Trong đó, bốn quảng trường tại bốn cổng vào lần lược có tên gọi là Big Bang, Zodiac (Hoàng Đạo), Hệ Mặt Trời, và Ngoài Hành Tinh.

Bên cạnh lối đi dạo dọc quanh theo bờ hồ, vào ban đêm, công viên còn có màn trình diễn ánh sáng mô phỏng các chòm sao để giúp người xem hiểu hơn về các hành tinh trong Hệ Mặt trời, cũng như những thiên thể kỳ thú khác của vũ trụ.

Saigoneer mời độc giả tham quan công viên độc đáo này của thủ đô qua loạt ảnh dưới đây:

[Ảnh: Trieu Chien & Nam Le/ArchDaily]

[Ảnh] Kiến trúc độc đáo biến nhà hàng chay thành không gian đậm chất nghệ thuật

2021-12-20T15:24:57+07:00

Một địa điểm ăn uống được kết hợp với một không gian triển lãm nghệ thuật sẽ trông như thế nào?

Câu hỏi ấy đã tạo cảm hứng cho đơn vị kiến trúc Adrei Studio khi xây dựng nhà hàng chay Sadhu. Không gian nhà hàng như một triển lãm, nơi thực khách không chỉ đến để thưởng thức món ăn và dịch vụ, mà còn có những trải nghiệm xuất sắc về thị giác.

Với cấu trúc mô phỏng những phòng trưng bày nghệ thuật, công trình là sự hoà quyện khéo léo của các tạo tác thủ công mộc mạc, thiết kế đương đại tối giản, được tô điểm bởi ánh sáng tự nhiên và ánh sáng nhân tạo.

Được thiết kế và xây dựng tại Hà Nội trong giai đoạn dịch năm 2020, nhà hàng mang trong mình một bầu không khí thanh bình, nhẹ nhàng nhờ bảng màu mộc mạc gồm các gam màu nâu và xám. Ánh sáng tự nhiên, khi xuyên qua những ô cửa sổ có hình dạng đặc biệt, hoặc khi chạm những bề mặt gồ ghề, sẽ tạo nên hiệu ứng bóng đổ vô cùng lạ mắt.

Với không gian đa chức năng, Sadhu vừa là điểm đến thú vị đáng bỏ túi của những vị khách ăn chay, vừa là góc dừng chân bình an và nhiều cảm hứng cho những tâm hồn yêu nghệ thuật.

Cùng Saigoneer xem thêm về nhà hàng này qua loạt ảnh dưới đây:

[Ảnh: Trieu Chien/ArchDaily]

[Ảnh] Thiết kế tổ ấm đa năng gói gọn trong diện tích 75m2

2021-12-13T12:52:59+07:00

Dự án nhà ở HOUSE của H&P Architects là một ví dụ tiêu biểu cho những không gian nhỏ gọn nhưng vẫn đáp ứng đầy đủ các nhu cầu sử dụng của gia chủ.

Cái tên "HOUSE" là viết tắt của cụm từ "Human’s Optional USE" (thuận theo cách sử dụng của con người), phản ánh độ linh hoạt và tính ứng dụng cao của công trình với diện tích chỉ 75m2.

Theo mô tả trên trang ArchDaily, vì nhỏ gọn và dễ lắp đặt, HOUSE là hình mẫu lý tưởng cho các công trình nhà ở tại những vùng nông thôn thường bị ảnh hưởng bởi lũ lụt, hoặc các khu dân cư có thu nhập thấp. HOUSE cũng có thể được sử dụng như một không gian đa năng — phục vụ nhiều mục đích như giáo dục, y tế, sự kiện cộng đồng,v.v.

Kiến trúc linh hoạt của khung nhà cho phép gia chủ dễ dàng xây thêm một tầng, nâng cao trụ móng thành dạng nhà sàn, hoặc thậm chí lắp thùng phuy phía dưới nền để nhà có thể nổi trên mặt nước. Trên phần mái, đơn vị thi công đã lắp đặt các tấm pin năng lượng mặt trời để cung cấp điện năng, và một hệ thống phun nước để làm sạch và làm mát nhà vào những ngày oi bức.

Tiêu chí thiết kế của HOUSE là tuỳ chỉnh phù hợp với những điều kiện xây dựng khác nhau, ưu tiên phối hợp những loại vật liệu có sẵn có ở địa phương, và bố trí không gian dựa trên nhu cầu của mỗi gia đình.

Hãy cùng Urbanist tham quan ngôi nhà độc đáo này qua loạt ảnh dưới đây:

[Ảnh: Chimnon studio/ArchDaily]

Có một tình yêu di sản nồng nàn trong từng câu từ của Tản Mạn Kiến Trúc

2021-12-03T12:00:00+07:00

Tản Mạn Kiến Trúc là một dự án truyền thông quy mô nhỏ, được thành lập bởi một nhóm bạn trẻ với mong muốn cũng thật nhỏ: kể chuyện kiến trúc của nước mình cho những người trẻ như mình nghe. Từng bước một, nhóm đã xây dựng nên kho thư viện số về di sản kiến trúc Việt Nam với sức lan tỏa đáng ngưỡng mộ.

Với các thành viên có độ tuổi trải dài từ 18 đến 28, tập thể Tản Mạn Kiến Trúc (TMKT) đã mang đến hàng trăm bài viết song ngữ Anh-Việt về văn hóa, kiến trúc của nước nhà. Nhóm là một trong ít các dự án truyền thông độc lập về di sản đô thị Việt Nam, đặc biệt là miền Nam Việt Nam, được cộng đồng mạng yêu mến và đánh giá cao.

Hình ảnh một ngôi nhà thờ ở Huế trong bài viết về trường phái kiến trúc hiện đại (modernist architecture).

Thành lập vào năm 2019, trang facebook của Tản Mạn Kiến Trúc đến nay đã có hơn 30.000 lượt theo dõi. Mỗi bài viết của trang đều thu hút hàng trăm lượt tương tác. Các lát cắt kiến trúc được trình bày đa dạng, bao gồm “Lý thuyết di sản,” “Chi tiết kiến trúc,” “Từ điển tản mạn”, v.v. Với những đóng góp của mình, TMKT từng được Queen’s University Canada mời viết bài cho dự án nghiên cứu kiến trúc thuộc địa, qua đó thể hiện góc nhìn về hoạt động bảo tồn di sản trong bối cảnh hiện đại. Nhóm cũng từng được vinh danh trên tạp chí Heritage nhờ thực hiện dự án văn hóa tiên phong dành cho độc giả trẻ.

Tuy tuổi đời còn khá khiêm tốn, nhưng mỗi thành viên có TMKT đều có chuyên môn xuất sắc ở các lĩnh vực khác nhau như kiến trúc, nhân học, du lịch, lịch sử. Chính sự tương phản này đã giúp các bài viết của nhóm trở nên đa chiều và gần gũi với người trẻ hơn. “Đều là người trẻ nên chúng mình hiểu người trẻ muốn nội dung gì. Đặc biệt là người trẻ đô thị có tình yêu sâu sắc với các vấn đề văn hoá, nghệ thuật, muốn đi tìm căn tính của dân tộc và chính bản thân mỗi người,” đại diện nhóm chia sẻ.

Hình ảnh từ bài viết về Bảo tàng Địa chất tại TP. HCM, thuộc series Những nơi chốn bị lãng quên của Tản Mạn Kiến Trúc.

Ban đầu, Tản Mạn Kiến Trúc đơn giản được các thành viên tạo ra với mong muốn có một nơi để chia sẻ lại những hình ảnh đẹp, câu chuyện thú vị về kiến trúc ở chính thành phố mà các bạn đang sinh sống. Từ chuyến thăm Nhà hát Thành phố, phố người Hoa, tới các đền miếu, v.v. những bài viết cứ thế lần lượt ra đời và dần được nhiều bạn trẻ biết đến, yêu mến, đồng hành và đóng góp.

Dự án cũng dần dần mở rộng các chủ đề khai thác, không chỉ là các công trình kiến trúc cụ thể, mà còn khai thác cách con người đón nhận và tương tác di sản vật thể và phi vật thể. Hành trình lớn lên này giúp TMKT nhận ra không một cá nhân hay nhóm riêng lẻ nào có thể tự mình tạo ra sự thay đổi. Thứ tổ chức nào cũng cần là sự liên kết và hợp tác. Từ đó, dự án cũng bắt đầu tổ chức các buổi nói chuyện, các chuyến đi trải nghiệm, những sự kiện để kiến tạo một cộng đồng quan tâm đến việc bảo tồn di sản kiến trúc Việt Nam.

Công thức truyền thông cho di sản kiến trúc

“Trọng tâm hoạt động của Tản Mạn Kiến Trúc là nghiên cứu thực địa, vì vậy nhóm luôn cố gắng tham quan trực tiếp công trình và gặp gỡ người dân sinh sống tại đó trước khi thực hiện một bài viết,” thành viên Trung Hiếu cho biết. Chính những cái “chạm” thực tế và trải nghiệm cá nhân đã giúp một chủ đề vốn được cho là khô khan trở nên dễ hiểu và dễ cảm.

Hình ảnh là một trong "vũ khí bí mật" giúp Tản Mạn Kiến Trúc tiếp cận và nhận được nhiều sự ủng hộ của các bạn trẻ. Bên cạnh những hình ảnh xưa được thu thập từ thư viện dữ liệu, đa phần hình ảnh đăng tải đều được chính nhóm thu thập tại địa điểm trong những chuyến đi điền dã. Với những chủ đề phức tạp, nhóm ưu tiên sử dụng infographic để việc truyền tải thông tin trực quan và ngắn gọn. “Chúng mình cải thiện trải nghiệm thị giác để các sản phẩm dễ tiếp cận hơn với độc giả trẻ."

Trung Hiếu cho biết quy trình thực hiện bài viết của TMKT công phu không thua bất kỳ một đơn vị xuất bản chuyên nghiệp nào: thực nghiệm công trình, thực hiện bản vẽ và ghi chú, xử lý các thông tin, tra cứu thêm tài liệu, thiết kế hình ảnh, và cuối cùng là biên tập chỉnh sửa trước khi chia sẻ với cộng đồng.

Trong kho nội dung đã thực hiện, “Lý thuyết di sản” là một trong những series mà nhóm tự hào nhất. Khai thác sâu các khuynh hướng nghiên cứu di sản ở Việt Nam và trên thế giới, series này đã có bốn phần được ra mắt, bao gồm: Các khuynh hướng bảo tồn di sản, Nghiên cứu di sản theo góc nhìn ký ức, Giới thiệu về UNESCO và Hậu thuộc địa. Khai thác chủ đề mang tính học thuật cao, nhóm tác giả đã chọn cách truyền tải cô đọng, diễn giải ngắn gọn, kết hợp sử dụng đa dạng hình ảnh. Nhờ đó series đã giúp người đọc có thể tiếp cận lý thuyết di sản trực quan và dễ hiểu hơn rất nhiều.

Mục tiêu xây dựng cộng đồng yêu di sản

Như nhiều dự án truyền thông độc lập khác, nhóm tác giả thực hiện Tản Mạn Kiến Trúc gặp phải nhiều khó khăn trong quá trình thực hiện: “Như một điều hiển nhiên, dự án nào cũng ra đời trong một trạng thái cô độc, và những người thực hiện cũng có những giai đoạn mất cảm hứng và muốn bỏ cuộc. Tuy vậy, sự động viên không ngừng từ cộng đồng luôn giúp các thành viên tiếp tục công việc.”

Một buổi đi bộ tìm hiểu di sản kiến trúc tại trung tâm Sài Gòn do Tản Mạn Kiến Trúc tổ chức.

Trong tương lai, Tản Mạn Kiến Trúc mong muốn thiết kế những chương trình thực địa dành cho cộng đồng, để mang cộng đồng đến với các không gian kiến trúc, vừa để cảm nhận vẻ đẹp của nó, vừa trò chuyện với những người sống trong công trình di sản. Đặc biệt, sự liên kết cộng đồng luôn là mục tiêu hàng đầu mà nhóm tác giả đề cao vì “chỉ có thể thực sự tạo ra những thay đổi tích cực khi suy nghĩ từ góc độ cộng đồng.”

Chúng tôi kết thúc buổi trò chuyện bằng một câu hỏi: "Mục tiêu cuối cùng các bạn đặt ra cho dự án là gì?" Trung Hiếu chia sẻ: “Sứ mệnh của Tản Mạn Kiến Trúc là lan tỏa tình yêu di sản và không có gì hạnh phúc hơn khi thấy thông điệp của chúng mình đã chạm được đến một ai đó.”

KIẾN TRÚC MODERNISM CÔNG GIÁO

QUA MỘT NGÔI NHÀ THỜ Ở CỐ ĐÔ

[Hình ảnh sử dụng trong bài do Tản Mạn Kiến Trúc cung cấp.]

[Ảnh] Thiết kế xanh rêu nổi bật của quán cafe giữa vòng xoay Phù Đổng

2021-11-29T16:19:15+07:00

Sài Gòn từ lâu đã là thiên đường của những chuỗi quán cà phê với nhiều phong cách và cá tính riêng biệt. Mỗi một lần khám phá, chúng ta lại tìm thấy trên bản đồ thành phố lạ những địa điểm mới với thiết kế sáng tạo và độc đáo.

Một ví dụ nổi bật chính là chi nhánh Đen Đá Coffee tại vòng xoay Phù Đổng do KSOUL Studio thiết kế. Theo ArchDaily, đội ngũ kiến trúc sư đã sử dụng các vật liệu và thiết kế lấy cảm hứng từ concept “Sài Gòn thập nhiên 90” — giai đoạn giao thoa giữa phong cách cổ điển và hiện đại.

Các ô cửa sổ bên ngoài được phân lô như tòa nhà nổi tiếng 42 Nguyễn Huệ, còn không gian bên trong sử dụng đá mài và gạch tàu lát bậc tam cấp, hai loại vật liệu xây dựng chính của nhà Sài Gòn xưa.

Ngoài ra, những mảng tường xanh lá với nhiều vệt sơn không đều màu cũng tạo hiệu ứng nhuốm màu thời gian; hộp đèn led hình tròn bằng inox sơn màu cam thể hiện sự giao thoa tinh tế giữa xưa và nay. Cách phối màu này giúp công trình nổi bật hơn trong tổ hợp các quán cà phê không đếm xuể của thành phố.

Hãy cùng Saigoneer tham quan không gian bên trong Đen Đá Phù Đổng qua loạt ảnh dưới đây:

[Ảnh: Valor Studio/ArchDaily]

Kiến trúc Việt Nam bội thu giải thưởng tại Architecture MasterPrize 2021

2021-11-22T18:12:17+07:00

Nhiều thiết kế nhà ở, trung tâm thể dục, tòa nhà văn phòng và khách sạn trên khắp cả nước vừa được vinh danh tại giải thưởng kiến trúc danh giá này.

Giải thưởng Architecture MasterPrize (AMP) năm 2021 đã vinh danh các công ty kiến trúc từ hơn 65 quốc gia cho các dự án ở 41 hạng mục thuộc các lĩnh vực kiến trúc, thiết kế nội thất và cảnh quan. Các bài dự thi được chấm điểm bởi đội ngũ ban giám khảo gồm hơn 70 chuyên gia trong lĩnh vực kiến trúc, thiết kế, nhiếp ảnh.

Khách sạn Le Bouton tại Đà Nẵng của D1 Architecture Studio được khen ngợi vì cách phối màu tươi sáng và sử dụng tối đa các vật liệu thiên nhiên. Điều này đã giúp công trình nổi bật giữa cảnh quan đô thị sầm uất của thành phố biển năng động.

Khách sạn Le Bouton. Ảnh: AMP.

Nhiều thiết kế đoạt giải hướng tới sự hài hòa giữa con người và thiên nhiên. Mặt tiền phủ đầy sắc xanh của trụ sở Nanoco tại Thủ Đức do VTN Architects thực hiện là một ví dụ tiêu biểu cho xu hướng này.

Nanoco. Ảnh: AMP.

MIA Design Studio cũng "bỏ túi" hai giải thưởng cho các dự án của công ty tại Sài Gòn. Công trình The Straw, một không gian tổ chức sự kiện của ngành kiến trúc, đã nhận giải "Best of the Best" ở hạng mục Sắp đặt và Kết cấu. Bên cạnh đó, Vlla Tân Định gây ấn tượng với khả năng mang cả một khu vườn lớn vào không gian nhà ở đô thị.

Villa Tân Định. Ảnh AMP.

Hạng mục Kiến trúc nhỏ đã gọi tên Quê, một homestay, nhà hàng và không gian thiền tại Quận 2 do 23o5 Studio thiết kế. Studio kiến trúc này cũng được vinh danh với Red Cave, một không gian thư giãn và thiền định ở Sài Gòn sử dụng vật liệu xây dựng chính là gỗ tự nhiên.

Quê (bên trái) và Red Cave (bên phải). Ảnh: AMP.

Văn phòng Tony Fruit ở Quận 4 do TAA DESIGN thực hiện được chọn là dự án "Best of the Best" ở hạng mục Kiến trúc xanh. Công trình được bao bọc bởi hệ cây xanh rậm rạp, và mỗi tầng đều gắn kết với khoảng vườn ngoài trời, thể hiện tinh thần của một công ty trái cây.

Ảnh: AMP.

Phần lớn các công ty thắng giải đều có trụ sở trong nước, nhưng bên cạnh đó cũng có lequang-architects đến từ Berlin, Đức được vinh danh với thiết kế Nhà ở Hội An. Ngôi nhà có mảnh vườn xanh rộng rãi vừa là không gian để gia đình dành thời gian bên nhau, vừa là nơi để con trẻ học thêm về thiên nhiên quanh mình.

Nhà ở Hội An. Ảnh: AMP.

Ngoài ra, danh sách giải thưởng cũng ghi tên một số bài dự thi khác đến từ Việt Nam bao gồm: một trung tâm thể dục ở Bình Thuận với thiết kế mang phong cách tối giản, một cơ sở tập thể dục và yoga đa năng, và không gian làm việc chung rợp bóng mát The Vibes Co-space tọa lạc ở Sài Gòn.

[Ảnh bìa, từ trái qua phải: Văn phòng Tony Fruit, Khách sạn Le Bouton and Ngôi nhà ở Hội An. Ảnh: Archdaily]

[Ảnh] Vẻ đẹp mộc mạc và nguy nga của nhà hàng tre bên bìa rừng Cúc Phương

2021-11-15T17:28:49+07:00

Toạ lạc bên bờ hồ có mặt nước xanh biếc, lại được bao quanh bởi núi đồi trập trùng, khung cảnh thơ mộng tại Nhà hàng Vedana sẽ khiến người xem không khỏi liên tưởng đến bối cảnh của những bộ phim viễn tưởng.

Theo ArchDaily, công trình kiến trúc ấn tượng này được xây dựng tại phía chân đồi của Vườn Quốc gia Cúc Phương, và là thiết kế của công ty Vo Trong Nghia Architects. Nằm trong khu nghỉ dưỡng cùng tên, nhà hàng là tâm điểm về mặt địa lý lẫn sức hút thị giác của cả công trình.

Điểm nổi bật nhất của công trình là chính là hệ thống mái tre ba tầng, tầng dưới cùng trải rộng khoảng 1.050 mét vuông, làm bệ đỡ cho hai mái vòm hình vòng cung phía trên. Với chiều cao 16m, đây là công trình kiến trúc bằng tre cao nhất của công ty; thiết kế tổng thể cũng được lấy cảm hứng từ thiết kế nhà truyền thống của Việt Nam.

Nhà hàng có kiến trúc mở, đa phần ngoài trời, và nằm cạnh hồ nước nhân tạo, giúp giải toả không khí oi bức của miền Bắc vào những ngày hè. Thực khách có thể vừa dùng bữa, vừa thưởng thức quang cảnh hồ, núi và cánh rừng hơn 15.000 cây được trồng xung quanh khu nghỉ dưỡng.

Cùng Saigoneer xem thêm về công trình qua loạt ảnh sau đây:

[Ảnh: Hirokyuki Okie/ArchDaily]

[Ảnh] Quán cafe ở Quận 4 lấy cảm hứng từ hình dáng tổ chim

2021-11-04T15:04:42+07:00

Loài chim thường sống trong tổ, còn con người thì thích uống cà phê trong nhà. Vậy nếu hai hoàn cảnh này được dung hoà trong một không gian thì sao?

Tiếp nối concept chuỗi cửa hàng sáng tạo, thương hiệu cafe September vừa cho ra mắt địa điểm thứ hai tại Quận 4, lấy cảm hứng từ chủ đề “Ngọn gió và cái tổ.” Đồng hành với September là nhóm kiến trúc Red5, được giao nhiệm vụ thiết kế một không gian có thể gợi lên hình ảnh những cơn gió mùa thu, đang xào xạc qua tán cây và làm rung chuyển những chiếc tổ chim. Công trình được xây dựng bằng cách kết nối hai ngôi nhà ống liền nhau, sau đó phá vỡ phần tường bên trong để tái tạo lại hoàn toàn cấu trúc các tầng.

Ở phần mặt tiền, các kiến trúc sư đã sử dụng các mảnh thép uốn lượn và đan xen để tái hiện hình dạng của chiếc tổ chim. Các bức tường, lan can, cũng như phần nội thất cũng mang trong mình nhiều đường cong để tạo cảm giác như đang có một làn gió mùa thu lướt qua mỗi ngóc ngách. Sàn nhà ở tầng trệt được lát đá cuội và trang trí nhiều cây xanh như một sự chuyển đổi từ ngoài trời vào trong nhà. Tầng hai và tầng ba có nhiều phòng và góc đa dạng về kích cỡ để tiếp đón nhiều nhóm khách khác nhau. Tầng thượng được xây dựng mở hoàn toàn và bố trí các hàng cây xanh, tạo vị trí "đắt giá" cho các vị khách vừa muốn thưởng thức cà phê, vừa muốn ngắm nhìn hè phố.

Cùng dạo một vòng quán cafe "tổ chim" với Saigoneer qua loạt ảnh sau đây:

[Ảnh: Phú Đào/ArchDaily]