Việc những tấm pin mặt trời xuất hiện trên các mái nhà, văn phòng, nhà máy tại Việt Nam có thể là dấu hiệu cho thấy sự tăng cường đầu tư vào năng lượng sạch và thân thiện với môi trường của các gia đình và chủ doanh nghiệp. Tuy nhiên, thực tế là, công nghệ này chưa thực sự phổ biến tại thị trường Việt Nam. Ngay cả khi chi phí lắp đặt pin mặt trời đang ngày càng rẻ hơn và cách sử dụng trở nên dễ dàng hơn nhờ tiến bộ của công nghệ, phần lớn người tiêu dùng vẫn đắn đo trước việc chi ra một số tiền không nhỏ để lắp đặt hệ thống năng lượng mặt trời.

Ngày càng có nhiều tấm pin mặt trời được sử dụng khắp các thành phố và vùng nông thôn tại Việt Nam.

Những lợi ích và giá trị đáng ngạc nhiên của năng lượng mặt trời

Năng lượng mặt trời được coi là nguồn năng lượng sạch và tốt hơn cho môi trường so với năng lượng đến từ việc đốt nhiên liệu hóa thạch như than và dầu. Năng lượng mặt trời không tạo ra khí thải carbon hoặc các khí giữ nhiệt khác gây ra hiện tượng nóng lên toàn cầu và biến đổi khí hậu. Ngoài ra, việc khai thác năng lượng mặt trời không yêu cầu những hành động có tính tàn phá môi trường như khoan nhiên liệu hóa thạch hoặc trữ một lượng nước khổng lồ cho thủy điện. Dù vẫn có những tác động nhất định đến môi trường do các tấm pin mặt trời được chế tạo từ kim loại và vật liệu quý, năng lượng mặt trời vẫn tốt hơn cho môi trường so với các giải pháp thay thế thông thường.

Quá trình chuyển hóa ánh sáng mặt trời thành năng lượng không tạo ra khí thải độc hại.

Việt Nam là quốc gia đặc biệt phù hợp để tăng cường sử dụng năng lượng mặt trời. Theo một nghiên cứu gần đây do Tạp chí Quốc tế về Nghiên cứu Quản lý và Công nghệ (The International Journal of Management and Technology for Research Studies) công bố, nền kinh tế phát triển dẫn đến nhu cầu sử dụng năng lượng tăng nhanh. Các nguồn năng lượng truyền thống và có hại cho môi trường như than và dầu thô vẫn là nguồn năng lượng được tiêu thụ nhiều nhất. Trong khi đó, có những vùng lãnh thổ tại Việt Nam đón nhận lượng ánh sáng mặt trời đáng kể mỗi năm. Theo quan sát trên bản đồ bức xạ mặt trời, Việt Nam cũng là một trong những quốc gia dẫn đầu về lượng ánh sáng mặt trời.

Dưới góc nhìn ban đầu, Saigoneer tin rằng mối quan tâm về môi trường là động lực chính thúc đẩy việc sử dụng năng lượng mặt trời tại Việt Nam. Tuy nhiên, cuộc trò chuyện với Stride, một công ty chuyên về công nghệ và năng lượng mặt trời, đã khiến chúng tôi thay đổi suy nghĩ.

Các chủ doanh nghiệp coi những lợi ích tài chính là động lực để lắp đặt pin mặt trời tại các nhà máy và trang trại lớn.

"Khách hàng muốn giảm hóa đơn tiền điện, và năng lượng mặt trời là giải pháp giúp họ làm điều đó," Andrew Fairthorne, Giám đốc Điều hành của Stride, chia sẻ về lý do nhiều khách hàng lắp đặt hệ thống điện mặt trời. "Yếu tố bảo vệ môi trường không phải là động lực chính. Phần lớn họ chỉ đơn giản tìm cách cắt giảm chi phí vận hành để gia tăng lợi nhuận."

Những lợi ích kinh tế đằng sau việc sử dụng năng lượng mặt trời thực chất rất phức tạp và đa chiều, đặc biệt khi xét đến các chính sách thuế quan, chiết khấu, trợ cấp và ưu đãi mà từng chính phủ áp dụng để thúc đẩy năng lượng tái tạo. Tuy nhiên, một thực tế không thể phủ nhận là: việc khai thác nhiên liệu hóa thạch sẽ tiếp diễn khi nhu cầu năng lượng ngày càng tăng, dù đây là nguồn tài nguyên hữu hạn. Trong khi đó, năng lượng mặt trời ngày càng trở nên rẻ hơn, dễ tiếp cận hơn và vận hành hiệu quả hơn nhờ các tiến bộ công nghệ. Mặc dù giảm sự phụ thuộc vào nhiên liệu hóa thạch mang ý nghĩa đạo đức tích cực, lợi ích kinh tế vẫn là động lực chính thúc đẩy người Việt đầu tư vào hệ thống năng lượng mặt trời.

Tấm pin mặt trời đặc biệt hiệu quả cho các tòa nhà lớn ở vùng nông thôn.

Khi giải pháp tài chính mang đến lợi ích kinh tế lâu dài

Ngay sau khi lắp đặt, hệ thống điện mặt trời đã có thể giúp hộ gia đình hoặc doanh nghiệp giảm hóa đơn tiền điện. Sau một thời gian, khoản tiết kiệm này sẽ bù đắp cho chi phí lắp đặt ban đầu của thiết bị. Tuy nhiên, hệ thống điện mặt trời lại đòi hỏi chi phí trả trước khá cao. Andrew cho biết: "Một hệ thống điện mặt trời cho hộ gia đình có thể tốn khoảng 100 triệu đồng và hầu hết mọi người sẽ không có sẵn số tiền đó." Ông cho biết thách thức còn nằm ở chỗ các ngân hàng lớn tại địa phương không tiếp nhận các khoản vay hộ gia đình đơn lẻ hoặc doanh nghiệp nhỏ; thẻ tín dụng cá nhân cũng không hỗ trợ hạn mức lớn như vậy. Việc sở hữu hệ thống năng lượng mặt trời không hề khả thi nếu khách hàng không có đủ toàn bộ chi phí trả trước bằng tiền mặt. "Đó là lúc các giải pháp tài chính của chúng tôi phát huy tác dụng, cho phép khách hàng trả theo từng đợt nhỏ bằng cách sử dụng khoản tiết kiệm thu được từ hệ thống năng lượng mặt trời.”

Việt Nam có nhiều chuyên gia giàu kinh nghiệm trong lĩnh vực lắp đặt hệ thống năng lượng mặt trời. 

Với hơn bốn mươi năm kinh nghiệm trong lĩnh vực dịch vụ tài chính và công nghệ, Andrew cùng Leo Polojac và Trà Lê — những nhà đồng sáng lập Stride, đã xây dựng giải pháp tài chính phù hợp và thuận tiện cho những khách hàng muốn sở hữu hệ thống năng lượng mặt trời. Stride sử dụng ứng dụng di động phê duyệt tại chỗ để khách hàng thực hiện thanh toán và tính toán thời gian hoàn tất thanh toán cho hệ thống bằng chính khoản tiền điện tiết kiệm được mỗi tháng. Ngoài ra, Stride còn cung cấp gói bảo hiểm toàn diện trong trường hợp các thảm họa thiên nhiên như cơn bão Yagi gần đây. Đồng thời, công ty tiến hành kiểm tra chất lượng độc lập để đảm bảo hệ thống năng lượng mặt trời được lắp đặt theo tiêu chuẩn quốc tế.

Những con số tài chính khô khan có thể không mấy thú vị với đa số người dùng. Nhưng đây chính là điểm mạnh của Stride. Tuy nhiên, đây mới chỉ là một phần của phương trình. Sự hiểu biết về công nghệ và thị trường mới là cốt lõi làm nên thành công của đội ngũ Stride.

Không lâu sau khi chứng kiến sự bùng nổ của năng lượng mặt trời tại Úc, các nhà sáng lập Stride bắt đầu cân nhắc về tiềm năng phát triển của lĩnh vực này tại Việt Nam. Thông qua một người quen, họ biết đến Huy Lê, một chuyên gia về công nghệ năng lượng mặt trời, và mời anh gia nhập Stride với vai trò Giám đốc Kinh doanh. Huy không chỉ giúp vạch rõ cách thức vận hành của công nghệ mà còn phân tích cụ thể các nhu cầu, mục đích sử dụng và thách thức mà khách hàng Việt Nam phải đối mặt. Anh còn mang nhiệm vụ quan trọng là đảm bảo Stride chỉ hợp tác với các nhà cung cấp và đơn vị lắp đặt uy tín, giàu kinh nghiệm, sử dụng thiết bị đáng tin cậy và đạt chứng nhận đầy đủ.

Đội ngũ Stride trò chuyện với các khách hàng tiềm năng tại sự kiện Powering a Sustainable Future.

Một trong những thách thức khi tiếp cận với người tiêu dùng Việt Nam chính là tâm lý e ngại trả trả chậm, vốn bị xem như một khoản nợ kéo dài. Người Việt Nam thường có xu hướng tiết kiệm và đầu tư bằng ngoại tệ, vàng hoặc bất động sản, hơn là vay để đầu tư vào năng lượng mặt trời. Việc thuyết phục khách hàng tận dụng giải pháp tài chính của Stride đòi hỏi việc đồng hành từng bước cùng khách hàng trong khâu tư vấn, và giải thích cũng như xây dựng danh tiếng tích cực của doanh nghiệp thông qua những mối quan hệ thân thiết hoặc truyền miệng mạnh mẽ trong cộng đồng. Thời gian làm việc trong ngành của Huy đã chứng minh khả năng của anh trong việc giải quyết thách thức này. Với Leo và Andrew, vai trò của họ là làm việc với các ngân hàng toàn cầu tại Việt Nam, vượt qua những trở ngại trong đàm phán với các nhà đầu tư, tổ chức nước ngoài và thỏa thuận thành công về thời gian, quy trình và yêu cầu đối với thị trường Việt Nam.

Kể từ khi thành lập vào năm 2021, Stride đã hỗ trợ lắp đặt hơn 400 công trình năng lượng mặt trời trên 48 tỉnh thành tại Việt Nam. Điều này đã tạo ra hơn 6.100 MWh năng lượng mặt trời và giảm được 2.300 tấn CO2 thải ra môi trường.

Không chỉ là lợi ích kinh tế

Ông tự hào chia sẻ về cách hệ thống năng lượng mặt trời Stride đã giúp giảm tiền điện cho một trường mẫu giáo ở Đồng bằng sông Cửu Long, đồng thời mang đến cho trẻ em cơ hội tìm hiểu về trái đất và quản lý bền vững. Được gặp gỡ những khách hàng như giáo viên và học sinh tại trường và lắng nghe về tác động tích cực mà Stride đem lại, là điều ông vô cùng trân trọng. Ông chia sẻ: “Trước đây, khi làm việc trong ngành ngân hàng, chúng tôi chủ yếu xem các báo cáo và số liệu.” Ông nhấn mạnh sự khác biệt của việc chứng kiến những thay đổi thực tế mà Stride đang góp kiến tạo.

Chia sẻ về trải nghiệm này, ông kể: “Khi lắp điện mặt trời cùng Stride, khách hàng không phải bỏ ra số vốn lớn ngay từ đầu. Họ nhận ra rằng đây là một thỏa thuận có lợi – hệ thống năng lượng mặt trời có thể tự chi chi trả cho chính nó. Các giáo viên nói với chúng tôi rằng, nhờ số tiền tiết kiệm được, họ đã có thể mua thêm đồ chơi và nâng cấp đồ dùng học tập cho học sinh.”

Các thành viên của một trường mẫu giáo ở Đồng bằng sông Cửu Long với đại diện của Stride - đã giúp tài trợ lắp đặt tấm pin mặt trời cho trường.

Thành công của Stride chứng minh cho những khác biệt được tạo ra với năng lượng mặt trời cũng như động lực kinh tế đằng sau những tiến bộ về môi trường. Kinh tế là một lực đẩy mạnh mẽ và sâu sắc trong mọi khía cạnh của xã hội. Hiếm có lựa chọn nào được thực hiện mà không phải cân nhắc đến các yếu tố tài chính. Do đó, chúng ta phải tìm cách tối ưu hóa các giải pháp — mà ở đó, tính bền vững và lợi ích kinh tế có thể song hành. Đồng thời, chúng ta cần sẵn sàng thúc đẩy các giải pháp tối ưu chi phí trong khi vẫn hành động để bảo vệ Trái đất. Để làm được điều đó, chúng ta cần nhiều hơn nữa các doanh nghiệp như Stride – những con người không chỉ có chuyên môn về tài chính, công nghệ mà còn có sự nhạy bén về văn hóa và niềm tin vững chắc vào sứ mệnh họ đang theo đuổi.