Tử Mộc Trà, nghệ sĩ sắp đặt kể chuyện văn hóa bằng lớp lang chất liệu
Tử Mộc Trà, tên thật là Phạm Thùy Dương, là một nữ nghệ sĩ 9x sinh ra và lớn lên ở Hà Nội. Hành trình theo đuổi nghệ thuật của cô được nuôi dưỡng bởi thiên cảm cá nhân, truyền thống gia đình và trải nghiệm gạn lọc từ những tháng ngày xê dịch.
Khám phá thế giới tranh sơn mài truyền thống qua triển lãm cá nhân của họa sĩ Nguyễn Xuân Việt
Làm thế nào để một họa sĩ gìn giữ và tiếp nối di sản của sơn mài truyền thống qua nhiều thế hệ? Qua triển lãm cá nhân lần này, họa sĩ Nguyễn Xuân Việt thể hiện sự thành thạo và hiểu biết rộng lớn, cũng như là đam mê vô hạn của ông với sự nghiệp vẽ tranh sơn mài. “Nguyễn Xuân Việt: Người giữ lửa cho sơn mài” là một triển lãm cá nhân của họa sĩ Nguyễn Xuân Việt. Diễn ra tại Eight Gallery, triển lãm trưng bày 58 tác phẩm sơn mài và sơn dầu được vẽ trong khoảng năm 1980 đến 2022. Nguyễn Xuân Việt không phải là một cái tên xa lạ trong cộng đồng mỹ thuật Việt Nam. Ông được biết đến nhờ việc cống hiến hơn nửa cuộc đời và năng lực sáng tạo của mình để vẽ tranh sơn mài truyền thống. Thấy rõ được sự đam mê của ông đối với chất liệu đòi hỏi nhiều sự kiên nhẫn và tỉ mỉ này, nhà sưu tập tranh Trần Hậu Tuấn gọi ông là “người giữ lửa cho sơn mài,” một người họa sĩ xem sơn mài như tín ngưỡng của mình. Không gian triển lãm “Nguyễn Xuân Việt: Người giữ lửa cho sơn mài.” Sinh ra tại Nakhon Phanom (vùng đông bắc Thái Lan), Nguyễn Xuân Việt (1949) trở về Việt Nam một mình từ khi còn rất trẻ để tham gia vào chiến trường miền Nam, học tại trường Mỹ thuật Việt Nam tại Hà Nội và trường Đại học Mỹ Thuật Thành phố Hồ Chí Minh, và rồi trở thành học trò của danh họa Nguyễn Gia Trí (1908 - 1933) một năm sau khi thống nhất đất nước. Mủa xuân, 1987. 60 x 120 cm. Sơn mài. Điều đầu tiên mà ta bắt gặp khi bước vào phòng tranh là những tác phẩm sơn mài khổ lớn bắt mắt. Đề tài chính của những tác phẩm được trưng bày bao gồm phong cảnh, sinh hoạt và chuyển động của con người, và thiên nhiên. Sen (2004) là một tác phẩm tiêu biểu trong căn phòng này, với đường nét và màu sắc rất chi tiết và uyển chuyển. Tác phẩm được tạo nên nhờ sự kết hợp giữa sơn mài truyền thống và chất liệu như vỏ trứng, làm nổi bật lên được kết cấu và sức sống của tác phẩm. Sen, 2004. 118 x 257 cm. Sơn mài. Nhiều tác phẩm của Nguyễn Xuân Việt, bao gồm những tác phẩm trong triển lãm này và kể cả những bộ sưu tập khác, thường xoay quanh đề tài đức tin. Khá nhiều dòng tôn giáo được thể hiện qua các tác phẩm: câu chuyện Phật Đản sinh, đêm Giáng sinh, chân dung của những bức tượng trong đền Ấn giáo, sinh hoạt của con người ở đền Angkor Wat, và chân dung của người phụ nữ Hồi giáo. Khi được hỏi về sự đa dạng tôn giáo trong tác phẩm của mình, vị họa sĩ đề cập đến nguồn cảm hứng từ di tích của những ngôi đền cổ. Hầu hết những tác phẩm nổi tiếng liên quan đến tôn giáo được vẽ bằng chất liệu sơn dầu. Điều này khiến cho họa sĩ muốn thử nghiệm với sơn mài, với mục đích truyền tải đến nhiều người xem từ nhiều văn hoá và tín ngưỡng khác nhau. Đức Phật Đản sinh, 1998. 80 x 60 cm. Sơn mài. Di chuyển lên tầng trên của phòng tranh, ta sẽ thấy một loạt tranh sơn dầu phong cảnh, khỏa thân và chân dung. Đây là một yếu tố khá bất ngờ trong triển lãm cũng như từ phía họa sĩ, vì bình thường ông được biết đến với thực hành vẽ sơn mài. Họa sĩ đã sáng tác những tác phẩm sơn dầu này trong thầm lặng, và dường như chưa từng trưng bày cho công chúng. Hầu hết các tác phẩm trong triển lãm lần này được vẽ và lấy cảm hứng từ chuyến đi Paris của ông từ năm 1999 đến năm 2000. Một vài tác phẩm sơn dầu trong triển lãm “Nguyễn Xuân Việt: Người giữ lửa cho sơn mài.” Ngoài cảm hứng về tranh phong cảnh, chân dung và tôn giáo, vẽ trừu tượng là một điểm nổi bật trong sự nghiệp nghệ thuật của Nguyễn Xuân Việt. Tuy ông không phải là người họa sĩ đầu tiên vẽ trừu tượng với sơn mài truyền thống, nhưng sự kiểm soát về chất liệu, đường nét và dòng chảy không giới hạn của màu sắc, kèm theo kỹ thuật vẽ lâu năm làm các tác phẩm trở nên đặc biệt theo phong cách riêng của ông. Họa sĩ đã nhận định rằng ông không có ý định vẽ một điều gì đó cụ thể, và đơn giản chỉ theo đuổi tự do sáng tạo của riêng mình. Có lẽ vì điều này mà người xem sẽ cần phải dùng trí tưởng tượng của mình để cảm nhận. Xem tranh sơn mài trừu tượng của Nguyễn Xuân Việt giống như bước vào một điều sâu thẳm nào đó chưa từng được khai phá. (Trái) Trừu tượng, 2021. 40 x 30 cm. Sơn mài.(Phải) Trừu tượng, 2012. 60 x 60 cm. Sơn mài. Triển lãm không chỉ trưng bày tranh sơn mài, mà còn bao gồm cả nhiều ấn phẩm được chuẩn bị bởi chính họa sĩ. Trong suốt thời gian theo học và trợ lý cho danh họa Nguyễn Gia Trí, Nguyễn Xuân Việt đã luôn luôn ghi chép lại lời của thầy nói về phương pháp vẽ và những nhận định của ông về sự sáng tạo. Khi ông nhận ra rằng hầu như không ai thật sự hiểu rõ về sơn mài trong những năm 1980, ông đã sưu tầm lại tất cả những ghi chép và tài liệu nghiên cứu quan trọng, đồng thời nhấn mạnh lịch sử sơn mài truyền thống, cũng như tầm quan trọng và khả năng của nó trong nghệ thuật nước nhà. Ba phiên bản của ấn phẩm Nguyễn Gia Trí nói về sáng tạo và tuyển tập thơ Thời gian biển khơi đều được viết bởi Nguyễn Xuân Việt. Các ấn phẩm sách hiện đang được trưng bày tại triển lãm. Ấn phẩm Nguyễn Gia Trí nói về sáng tạo cùng với ba phiên bản đang được trưng bày, ghi chú lại những ý tưởng quan trọng của người thầy danh họa, cũng như tài liệu quan trọng về sơn mài và sơn ta. Ngoài ra, tuyển tập thơ Thời gian biển khơi được viết bởi chính Nguyễn Xuân Việt, thể hiện câu chuyện xuất thân của mình, những hoài niệm về nơi chốn quê hương, thế giới quan, và trải nghiệm cá nhân qua những chuyến đi. Nếu như lật qua từng trang sách, người xem sẽ thấy được sự tương đồng giữa những câu thơ và tác phẩm trong triển lãm, thể như chúng bổ trợ cho nhau và liên hệ mật thiết với nhau. Phong cảnh chùa Hương, 1998. 80 x 180 cm. Sơn mài. Ngoài sự thành thạo và tỉ mỉ được thể hiện qua từng bức tranh, có một giá trị thời gian luôn nằm ẩn ở đâu đó trong những tác phẩm của Nguyễn Xuân Việt. Màu sắc trong tác phẩm phong cảnh của họa sĩ không quá đậm hay quá rực rỡ, và trên bề mặt luôn có một vài mảng màu tối của sự cũ kĩ nhất định. Những yếu tố này thể hiện vết tích của thời gian, khi tác phẩm sống qua nhiều năm tháng theo một cách trọn vẹn nhất. Là người giữ lửa cho sơn mài, Nguyễn Xuân Việt đang tiếp tục duy trì di sản nghệ thuật Việt Nam quan trọng từ người đi trước để lại, và gìn giữ tiếp nối cho những thế hệ sau. Sơn mài truyền thống đã trở thành ngôn ngữ thị giác của ông. Với một niềm tự hào, đây chính là phương pháp độc đáo mà ông sử dụng để đối thoại với thế giới. “Nguyễn Xuân Việt: Người giữ lửa cho sơn mài” hiện đang được trưng bày tại Eight Gallery đến ngày 29/09/2024. Thông tin chi tiết có thể được tìm thấy qua trang Facebook tại đây.
Ly Mí Cường, nghệ sĩ H'Mông đưa tiếng sáo từ bản làng đến sân khấu quốc tế
Ly Mí Cường (sinh năm 2005) hai lần mang cây sáo truyền thống H’Mông tham gia cuộc thi âm nhạc quốc tế và đều giành vị t...
Giữa lòng Sài Gòn, xóm lồng đèn truyền thống Phú Bình giữ hồn Trung thu Việt
Lồng đèn giấy kiếng, một nét đẹp truyền thống gắn liền với những mùa trăng tròn trong ký ức, vẫn còn được lưu giữ qua bàn tay khéo léo của những người nghệ nhân tại làng nghề lồng đèn Phú Bình nổi tiếng của Sài Gòn.
Paul Christiansen in Văn Hóa
Những cô Mía muôn năm cũ, hồn ở đâu bây giờ?
Người ta thường nói một người chết sẽ đi hai lần: một lần khi nhịp tim ngừng đập, lần nữa khi bóng hình họ nhạt nhòa trong ký ức người đời. Nếu vậy, liệu cô Mía của Sài Gòn, với nụ cười bí ẩn và mái tóc xoăn đặc trưng, có đang dần rơi vào quên lãng?
Bàn về sự giáo dục phụ nữ trong Nam Phong tạp chí qua ngòi bút Phạm Quỳnh
Đầu thế kỷ 20 ở nước ta, sự du nhập của văn hóa phương Tây cùng với cái nền sẵn có của văn hóa phương Đông đã tạo nên nh...
Triển lãm điêu khắc mới của Vy Trịnh đưa ta phiêu lưu cùng 'ON DA DREAM'
Những thanh ruy băng kim loại vừa cứng rắn vừa mềm mại như tia sáng, tràn lan, di chuyển và chiếm mọi ngõ ngách của khoảng không gian trống: lên xuống, trái phải, và vô vàn phương hướng. Qua một chuỗi những tác phẩm điêu khắc mới và sắp đặt phản hồi không gian, Vy Trịnh đã làm mờ ranh giới giữa khung cảnh đường phố và không gian triển lãm.
Gia đình 3 thế hệ giữ hồn nghề làm đầu lân truyền thống xứ Huế
Nằm ở miền Trung, mảnh đất cố đô Huế là cái nôi của nhiều sản phẩm thủ công truyền thống. Ẩn hiện trong từng sản phẩm là những đường nét mộc mạc, thanh thoát mang đậm dấu ấn tâm hồn người nơi đây. Trong số đó, những chiếc đầu lân làm ra từ đôi tay người dân Huế cũng mang những nét đặc trưng riêng.
Tử Mộc Trà, nghệ sĩ sắp đặt kể chuyện văn hóa bằng lớp lang chất liệu
Tử Mộc Trà, tên thật là Phạm Thùy Dương, là một nữ nghệ sĩ 9x sinh ra và lớn lên ở Hà Nội. Hành trình theo đuổi nghệ thuật của cô được nuôi dưỡng bởi thiên cảm cá nhân, truyền thống gia đình và trải n...
Khám phá thế giới tranh sơn mài truyền thống qua triển lãm cá nhân của họa sĩ Nguyễn Xuân Việt
Làm thế nào để một họa sĩ gìn giữ và tiếp nối di sản của sơn mài truyền thống qua nhiều thế hệ? Qua triển lãm cá nhân lần này, họa sĩ Nguyễn Xuân Việt thể hiện sự thành thạo và hiểu biết rộng lớn, cũn...
Về An Giang xem lễ hội đua bò truyền thống của người Khmer
Cứ mỗi tháng 8 âm lịch hằng năm, người dân tứ xứ lại có dịp tụ hội về vùng đất Bảy Núi để hòa vào không khí rộn ràng của trường đua dân dã và cổ vũ cho các “chiến ngưu” mà mình yêu thích.
Ly Mí Cường, nghệ sĩ H'Mông đưa tiếng sáo từ bản làng đến sân khấu quốc tế
Ly Mí Cường (sinh năm 2005) hai lần mang cây sáo truyền thống H’Mông tham gia cuộc thi âm nhạc quốc tế và đều giành vị trí quán quân. Điểm tựa của Cường là văn hóa H’Mông, cội nguồn đã nuôi dưỡng tinh...
Giữa lòng Sài Gòn, xóm lồng đèn truyền thống Phú Bình giữ hồn Trung thu Việt
Lồng đèn giấy kiếng, một nét đẹp truyền thống gắn liền với những mùa trăng tròn trong ký ức, vẫn còn được lưu giữ qua bàn tay khéo léo của những người nghệ nhân tại làng nghề lồng đèn Phú Bình nổi tiế...
Paul Christiansen in Văn Hóa
Những cô Mía muôn năm cũ, hồn ở đâu bây giờ?
Người ta thường nói một người chết sẽ đi hai lần: một lần khi nhịp tim ngừng đập, lần nữa khi bóng hình họ nhạt nhòa trong ký ức người đời. Nếu vậy, liệu cô Mía của Sài Gòn, với nụ cười bí ẩn và mái t...
Bàn về sự giáo dục phụ nữ trong Nam Phong tạp chí qua ngòi bút Phạm Quỳnh
Đầu thế kỷ 20 ở nước ta, sự du nhập của văn hóa phương Tây cùng với cái nền sẵn có của văn hóa phương Đông đã tạo nên nhiều cuộc tranh luận ở nhiều lĩnh vực, trong đó có giáo dục. Thứ nhất, An Nam là ...
Triển lãm điêu khắc mới của Vy Trịnh đưa ta phiêu lưu cùng 'ON DA DREAM'
Những thanh ruy băng kim loại vừa cứng rắn vừa mềm mại như tia sáng, tràn lan, di chuyển và chiếm mọi ngõ ngách của khoảng không gian trống: lên xuống, trái phải, và vô vàn phương hướng. Qua một chuỗi...
Nhà thiết kế trẻ lan tỏa tình yêu lịch sử qua búp bê mô phỏng các anh hùng dân tộc
Nhà thiết kế đồ họa quê Thái Bình, được biết đến với nghệ danh Michael Angle, có niềm đam mê đặc biệt với các chương sử Việt Nam và muốn lan tỏa tình yêu đến với cộng đồng qua một dự án sáng tạo đặc b...
Làng chổi đót 'núp hẻm' cuối cùng tại Sài Gòn
Nằm trong con hẻm nhỏ tại đường Phạm Phú Thứ ở quận 6 là “làng” chổi đót cuối cùng của Sài Gòn.
Gia đình 3 thế hệ giữ hồn nghề làm đầu lân truyền thống xứ Huế
Nằm ở miền Trung, mảnh đất cố đô Huế là cái nôi của nhiều sản phẩm thủ công truyền thống. Ẩn hiện trong từng sản phẩm là những đường nét mộc mạc, thanh thoát mang đậm dấu ấn tâm hồn người nơi đây. Tro...
Thi Nguyễn in Văn Hóa
Luận về vàng mã: Khi những thể chế chính trị, xã hội đối lập va chạm nhau trong tàn lửa
Hình ảnh vàng mã, đồ cúng đã ăn sâu vào tâm trí của tôi từ trước khi tôi biết chúng là gì. Mỗi dịp đám giỗ ông ngoại, mẹ tôi lại dựng một bát hương to trước sân nhà, và chuẩn bị sẵn một xấp tiền ...
Lĩnh Nam Chích Quái: Hồn cổ khoác lớp áo ma mị của Tạ Huy Long
Lĩnh Nam Chích Quái, ấn phẩm kỷ niệm 60 năm nhà xuất bản Kim Đồng, ghi lại những câu chuyện thần thoại kì ảo lưu truyền hàng nghìn năm trong dân gian. Với phần minh hoạ vô cùng kỳ công do họa sĩ Tạ Hu...
Chuẩn bị ngày lễ tháng 7: Hiểu phong tục để biết 'thiếu-đủ'
Tháng 7 Âm lịch vốn là khoảng thời gian có nhiều ngày lễ truyền thống mang đậm màu sắc tâm linh và triết lý nhân sinh từ nghìn xưa, thể hiện rõ nét văn hóa giàu đẹp của dân tộc.
Nhìn thế giới đầy hỗn loạn qua triển lãm 'Hồn và Thể của Huyền Thoại' của Mahdi Abdullah
Bằng cách nào một người nghệ sĩ có thể chuyển hóa nỗi ám ảnh thành những tác phẩm nghệ thuật mạnh mẽ để kể câu chuyện của chính mình và bao nhiêu con người khác? Những tác phẩm của Mahdi Abdullah chín...
Paul Christiansen in Ton-sur-Ton
Ông hổ, cây cỏ, và sự sáng tạo có 'kỷ luật' trong thế giới của easybadwork
Một chú chim sẻ sà xuống lon Coca-Cola phiên bản đặc biệt, những hình minh họa trên bìa album đoạt giải Grammy của Ngọt, hay thậm chí là hình xăm trên người một người lạ mà bạn gặp trên đường - rất có...
Chuyến du hành ngược thời gian qua triển lãm cá nhân của họa sĩ Lưu Công Nhân
Buổi triển lãm cá nhân đưa người xem vào chuyến du hành thời gian đến thế giới của cố họa sĩ Lưu Công Nhân. Từ những bức vẽ màu nước đến những bức tranh khổ lớn, xấp tài liệu cũ, và cả chiếc máy đánh ...
'Vietnam Retropunk': Dự án minh họa mang vũ trụ máy móc vào giữa lòng phố cổ
Những chú robot và cỗ máy tinh vi xuất hiện giữa khung cảnh phố phường cổ kính — quá khứ và tương lai đã bắt tay nhau như thế qua thế giới của “Vietnam Retropunk."
Khôi Phạm in Văn Hóa
Nắng mưa trên xe đẩy trái cây, món ăn vặt lâu đời nhất nhì Sài Gòn
Thế giới tự nhiên kỳ diệu rất phong phú những cách thu hút ánh nhìn: công đực xòe chiếc đuôi cánh quạt lung linh, từng chiếc lông vũ họa tiết đôi mắt như lúng liếng mời chào công cái; bạch tuộc đốm xa...
Vụn Art ghép tranh vải vụn viết tiếp giấc mơ cho người khiếm khuyết
Vải vụn tưởng chừng bỏ đi đã được những người khuyết tật của hợp tác xã Vụn Art hồi sinh thành những bức tranh ép lụa độc đáo.
