Bóng tối bao trùm không gian, ngọn lửa bùng cháy dữ dội trên màn hình lớn, trong khi ánh sáng mờ ảo và những tấm vải lơ lửng thấp thoáng phía sau. Ngô Đình Bảo Châu chuyển hóa những hình thể gắn liền với cơ thể và đời sống thường nhật thành tác phẩm, khám phá mối liên kết giữa con người và môi trường xung quanh trong thế giới luôn vận động, nơi sự hủy diệt và tái sinh đan xen.
Được tổ chức trong lần hợp tác đầu tiên giữa Gallery Quynh cùng Galerie Medium, và curator Thái Hà, "phóng chiếu một ý nghĩ" là triển lãm cá nhân bởi Ngô Đình Bảo Châu, bao gồm loạt tác phẩm mới thuộc thể loại điêu khắc, tranh sơn dầu, sắp đặt video và sắp đặt đồ họa Trúc Chỉ gồm vải và xơ sợi tự nhiên. Diễn ra tại TDX Ice Factory, triển lãm khám phá sự phản chiếu của thế giới bao la qua cơ thể, và cách cơ thể tự phản chiếu qua thế giới. Theo văn bản triển lãm, “cơ thể không còn hiện lên như một vật chứa, mà là một tổ hợp lắp ghép: tro tàn, đất đai, xơ sợi tự nhiên cùng xác thân con người kiến tạo nên một hệ sinh thái lai tạo, luôn biến đổi, luôn mắc nối với mọi tương liên.”
Không gian triển lãm “phóng chiếu một ý nghĩ” tại TDX Ice Factory. Ảnh bởi Galerie Quynh và Gallery Medium.
Trong ‘một cuộc đốt’ (2024), một gian bếp bằng carton dần bị ngọn lửa thiêu rụi. Người xem, dù qua ống kính máy quay hay tận mắt chứng kiến, chỉ có thể bất lực trước sự hủy hoại này. Lửa lan từ từ, nuốt chửng từng mảng bếp cho đến khi tất cả hóa thành tro tàn dưới bầu trời màu pastel.
Gian bếp ấy vốn được Ngô Đình Bảo Châu dựng nên trong triển lãm cá nhân “trông thật khác, nhìn thực giống” (Galerie Quynh, 2020), mô phỏng theo Frankfurt Kitchen (1926) của kiến trúc sư người Áo Margarete Schütte-Lihotzky. Mẫu bếp này từng được ca ngợi như một bước tiến lớn trong việc giảm bớt gánh nặng cho người nội trợ. Thế nhưng, ẩn sau lớp diễn ngôn ngọt ngào về “đức hy sinh vì gia đình” lại là sự phân công giới tính bất bình đẳng, mặc nhiên trói buộc phụ nữ vào một vòng lao động không tên, không lương và không được thừa nhận.
Trong video, ngọn lửa không nhất thiết là sự phẫn nộ trực diện với bất công ấy, nhưng lại mở ra một cảm giác giải thoát. Ở đây, hủy diệt trở thành điều tất yếu: từ tro tàn, những phế tích có thể khởi sinh cơ hội tái thiết, thậm chí là tái sinh.
‘một cuộc đốt,’ 2024. Sắp đặt video, màu, âm thanh thời lượng: cho đến khi mặt trời khuất bóng. Ảnh bởi Galerie Quynh và Gallery Medium.
Được tiếp nối từ mạch khám phá của sự tiêu hủy và tái sinh, ‘tàn lụi hóa lấp lánh’ (2025) mở ra cuộc đối thoại giữa những tàn dư và thế giới. Những phế tích của căn bếp bị thiêu rụi được thu thập và cho vào những chiếc hộp đèn gắn mô tơ, và được đặt trên những mảnh đất rạn nứt. Trong bóng tối này, tro tàn vẫn chưa đi đến điểm kết thúc, nhưng được hồi sinh trong sức sống mới: những mảnh vụn chuyển động liên tục theo dòng khí. Thay vì để lại những phế tích của quá khứ, nghệ sĩ trao cho chúng sự sống trong hiện tại: phát sáng giữa bóng đêm, vẫn chuyển động, và vẫn sống. Chúng luôn được tái tạo mãi, và là một phần không thể tách rời khỏi thế giới.
'tàn lụi hóa lấp lánh,' 2025. Tro thu gom từ quá trình đốt tác phẩm ‘Everything falls down, the flames go up – Twin Kitchens’ (thùng carton), kính, mica, dải đèn LED, quạt tản nhiệt máy tính, hạt xốp, đất sét đỏ, linh kiện điện tử kích thước đa dạng. Ảnh bởi Galerie Quynh và Gallery Medium.
Nếu lửa và tro tàn giải phóng cơ thể cùng vạn vật trở về với thế giới, thì ‘thể lặng của chốn vô cùng’ (2019) lại đưa cơ thể thoát khỏi những căng thẳng trước đó, để nó có thể tự khẳng định chính mình. Tác phẩm tái hiện một thế giới rêu lan tỏa khắp bề mặt vải da, giống như những tế bào không ngừng sinh sôi, nhân đôi, kết cụm, rồi được phóng chiếu lên lớp vải.
Bằng kỹ pháp Trúc Chỉ và chất liệu bột giấy từ sợi ngô non, lục bình và tre nứa, những dải lụa được căng thành lớp vải da, treo từ trần nhà, lơ lửng và buông thả tự do. Khi ánh sáng chiếu qua, những lớp vải mỏng manh ấy, theo lời triển lãm, “chuyển hóa chúng thành những bề mặt thẩm thấu và cảm thụ vật chất, thay vì chỉ đơn thuần là lớp vỏ bao bọc xác thân.”
‘thể lặng của chốn vô cùng,’ cộng tác cùng Việt Nam Trúc Chỉ Art, 2019. Đồ hoạ Trúc Chỉ trên lụa kích thước đa dạng. Ảnh bởi Galerie Quynh và Gallery Medium.
Bước ra khỏi bóng tối và tiến vào vùng sáng phía sau những tấm rèm, người xem được bao bọc trong loạt tranh mở ra một không gian uốn cong, như nhìn thế giới qua lăng kính viễn vọng. Khi di chuyển trong phòng, các chi tiết của cơ thể và cảnh quan, bên trong lẫn bên ngoài, dần lộ diện. Những mảnh rời rạc bắt đầu hoà nhập: lửa biến thành nụ hoa trắng, tro tàn hóa thành cánh hoa hay giọt mưa, mặt trời đen hút trọn mọi thứ, những con mắt và sợi DNA lần lượt trồi lên. Hình ảnh siêu thực với những hình khối méo mó bao trùm tranh và cuốn lấy ánh nhìn của người xem, kiến tạo một trải nghiệm nửa thực, nửa mơ.
‘con mắt thì bén rễ,’ 2025. Sơn dầu trên toan. 200 × 150 cm. Ảnh bởi Galerie Quynh và Gallery Medium.
‘tĩnh tại xếp nếp,’ 2025. Sơn dầu trên toan. 280 × 200 cm. Ảnh bởi Galerie Quynh và Gallery Medium.
Thời gian cứ trôi, nhưng con người và thân thể vẫn hiện diện, trải qua phân hủy, cái chết, và cả khả năng tái sinh. Để cảm nhận những bức tranh sơn dầu khổ lớn, người xem có thể chậm rãi bước đi, dần đắm mình vào “vũ trụ” tồn tại trong cơ thể và cách nó tri nhận, hoặc dừng lại tại “ngay giữa ánh nhìn” (2025), một tác phẩm điêu khắc đặt ở trung tâm không gian, bao quanh bởi các bức tranh, để giữ mình ở trạng thái hiện tại.
‘ngay giữa ánh nhìn,’ 2025. Ván HDF và sơn polyurethane (PU) kích thước (khoảng): 45 × Ø 600 cm. Ảnh bởi Galerie Quynh và Gallery Medium.
Trong sự mềm mại và uyển chuyển của các tác phẩm tồn tại một nguồn năng lượng mãnh liệt, bùng nổ dữ dội như ngọn lửa, rồi lại lắng xuống thành ánh sáng mờ ảo của những con đom đóm trong đêm. Thế giới được phóng đại qua những tế bào trên bề mặt vải–da, rồi trở nên siêu thực khi đời sống nội tại trong cơ thể con người hòa vào thiên nhiên. Từ sự phân hủy và tái sinh trong bóng tối, ánh sáng dần xuất hiện, đưa người xem bước vào một “vũ trụ” sinh động, nơi cơ thể, trái đất và các yếu tố của nó gắn kết chặt chẽ. Cơ thể, một thực thể sống tự biểu đạt nhận thức, tưởng tượng và ý thức của chính nó về cái bên trong và bên ngoài, trở thành sự phóng chiếu của thế giới — và thế giới, ngược lại, cũng là sự phóng chiếu của chính cơ thể.
Không gian triển lãm “phóng chiếu một ý nghĩ” tại TDX Ice Factory. Ảnh bởi Galerie Quynh và Gallery Medium.
“phóng chiếu một ý nghĩ” bởi Ngô Đình Bảo Châu hiện đang diễn ra tại TDX Ice Factory đến ngày 10/9/2025. Thông tin về triển lãm và giờ mở cửa có thể được tìm thấy trên trang Facebook tại đây.
