Từ món paella với khả năng biến tấu những nguyên liệu đồng quê giản dị thành bữa tiệc vị giác trên nền cơm dẻo thơm; pho mát cừu Torta del Casar mềm mịn như kem; bột ớt Pimentón de la Vera làm từ ớt hun khói nồng nàn; cho đến những lát thịt heo Iberico mỏng đến mức tan ngay đầu lưỡi — những “báu vật” của ẩm thực Tây Ban Nha ngày càng hiện diện nhiều hơn tại Việt Nam. Khi các nhà hàng Tây Ban Nha liên tục mở cửa và sản phẩm từ xứ sở bò tót xuất hiện nhiều hơn trên kệ siêu thị, người Việt cũng đang dần học cách thưởng thức như người Tây Ban Nha.
Thịt nguội Tây Ban Nha.
Ăn Uống Theo Cách Của Người Tây Ban Nha
Khác biệt rõ nhất giữa thói quen ăn uống của người Tây Ban Nha và Việt Nam nằm ở thời điểm. Người Việt có thói quen “dậy sớm - ăn sớm,” trong khi người Tây Ban Nha lại không mấy quan trọng bữa sáng. Họ thường chỉ lót dạ giữa buổi bằng bánh mì, bánh ngọt hay phô mai, kèm một ly cà phê đặc, nên hiếm khi thấy nhà hàng Tây Ban Nha mở cửa sớm cạnh những hàng phở hay hàng xôi tấp nập.
Trái lại, bữa trưa, la comida, thường đến muộn hơn ở Việt Nam, vào khoảng 2–3 giờ chiều. Nếu bữa sáng có phần đơn giản, thì một khi bắt đầu dùng bữa, người Tây Ban Nha lại “lăn xả” hết mình. La comida là bữa ăn dài và thịnh soạn với nhiều món nối tiếp nhau. Giống Việt Nam, Tây Ban Nha vốn có truyền thống nông nghiệp lâu đời, nên sau bữa trưa no nê, giấc ngủ trưa ngắn trở thành thói quen để hồi phục sức lực sau buổi sáng lao động vất vả.
Thịt lợn đen Secreto Ibérico.
Dù ngày nay các văn phòng hiếm khi đóng cửa để dành thời gian nghỉ trưa, la comida vẫn giữ nguyên bản chất: một bữa ăn “no tới lịm người” với khai vị là súp và salad, tiếp đến là các món chính từ thịt, hải sản và cơm, rồi tráng miệng bằng trái cây, bánh ngọt hay phô mai cùng mật ong.
Pincho de magret de pato.
Nhưng kết thúc bữa ăn không đồng nghĩa với việc đứng dậy rời bàn. Người Tây Ban Nha có một khái niệm đặc biệt là sobremesa, không có từ tương đương trong tiếng Việt, để chỉ khoảng thời gian ngồi lại sau bữa ăn, nhâm nhi cà phê hay rượu vang, hút thuốc, và quan trọng nhất là trò chuyện cùng gia đình, bạn bè hay đồng nghiệp. Không khí quây quần sau bữa ăn này hẳn sẽ quen thuộc với bất kỳ ai từng có những buổi tụ tập dài bất tận ở Việt Nam, minh chứng rằng, dù khác biệt về văn hóa, ẩm thực luôn là sợi dây gắn kết con người.
Pan tumaca.
Bữa tối của người Tây Ban Nha diễn ra muộn và nhẹ nhàng hơn, thường chỉ gồm vài món nhỏ hoặc đồ ăn thừa từ bữa trưa. Để “chống đói” tới giờ ăn tối vào khoảng 9-10 giờ, họ có thói quen thưởng thức tapas, những món ăn nhỏ đi kèm đồ uống. Cái tên tapas bắt nguồn từ động từ tapar (che phủ), xuất phát từ truyền thuyết về chiếc đĩa đậy lên ly rượu để tránh côn trùng. Theo thời gian, các quán rượu bắt đầu đặt lên chiếc đĩa đó vài món ăn mặn nhỏ để kích thích vị giác và khiến thực khách uống nhiều hơn. Ở một số vùng, tapas được phục vụ miễn phí, còn ở nơi khác, khách phải trả tiền.
Trải nghiệm ẩm thực đậm hương vị Tây Ban Nha.
Thưởng Thức Ẩm Thực Tây Ban Nha Tại Việt Nam
Như thường thấy khi một truyền thống vượt qua biên giới, tapas đã được “biến tấu” khi đến Việt Nam. Thay vì chỉ là món ăn nhẹ giữa các bữa, nhiều nhà hàng hiện nay dùng từ này để mô tả bất cứ món nhỏ nào có thể chia sẻ trên bàn ăn. Vì thế, một bữa trưa hay tối ở nhà hàng Tây Ban Nha có thể gồm hàng chục đĩa nhỏ được chọn từ thực đơn tapas. Tất nhiên, bạn vẫn có thể thưởng thức tapas đúng kiểu Tây Ban Nha: vài lát thịt nguội, bánh mì phết phô mai và dầu ô liu, croquette, thịt viên, trứng tráng, ô liu hay đồ chiên rán cùng ly bia hay rượu vang buổi chiều.
Tortilla de patatas (bên trái) và paella và sangría (bên phải).
Tại Việt Nam, thực khách có thể trải nghiệm cả hai phong cách này ở các nhà hàng do đội ngũ Tây Ban Nha điều hành. Ở TP. HCM, Sabor Restaurant & Bar phục vụ tapas truyền thống như thịt viên sốt cà chua hay mực chiên sốt cay. Nhiều nhà hàng khác kết hợp tinh thần cổ điển với sự sáng tạo hiện đại, như Octo Tapas Restobar từng được Michelin công nhận, nổi bật với món bạch tuộc ăn kèm gừng và mè hay tủy xương nướng với bò tartar và kem hàu.
Đông đảo thực khách tại nhà hàng Iberico ở Sài Gòn.
Không chỉ giới hạn ở Sài Gòn, làn sóng ẩm thực Tây Ban Nha đang lan rộng khắp Việt Nam với sự xuất hiện của Capos ở Hà Nội, My Casa tại Đà Nẵng, OLÁ Beach Club by SOL Meliá ở Phú Quốc hay Hispania ở Nha Trang. Việc mở rộng sang những thị trường vốn thận trọng hơn cho thấy hương vị Tây Ban Nha ngày càng “hợp khẩu vị” người Việt. Đồng thời, các đầu bếp tài năng đứng sau những nhà hàng này cũng đòi hỏi nguồn nguyên liệu đạt chuẩn Tây Ban Nha, kéo theo nhu cầu xây dựng chuỗi cung ứng bền vững và chất lượng cao.
Bếp trưởng tại nhà hàng Sabor.
Bảo Chứng Cho Sự Chuẩn Mực Và Xác Thực
Để đáp ứng nhu cầu nguyên liệu chính gốc và mang đến trải nghiệm ẩm thực Tây Ban Nha trọn vẹn cho thực khách toàn cầu, năm 2020, ICEX Spain Trade and Investment đã ra mắt chương trình chứng nhận Restaurants from Spain. Để đạt được danh hiệu này, nhà hàng phải đáp ứng 7 tiêu chí liên quan đến nguyên liệu, thực đơn, và có đầu bếp hoặc đại diện người Tây Ban Nha có khả năng truyền tải di sản ẩm thực. Mỗi hồ sơ được đánh giá kỹ lưỡng bởi văn phòng ICEX tại nước sở tại và một hội đồng tại Madrid gồm đại diện từ các Bộ, hiệp hội và chuyên gia ẩm thực, nhằm đảm bảo rằng tất cả “Restaurants from Spain” đều là đại diện đích thực cho ẩm thực Tây Ban Nha.
Bảng chứng nhận xác thực nguồn gốc.
Hiện có hơn 500 nhà hàng được chứng nhận trên toàn thế giới, trong đó có 11 đơn vị tại Việt Nam, bao gồm các cái tên kể trên cùng Olé Saigon Restaurant, Tomatito Saigon, và chuỗi Iberico Tapas y Vino I, II, III. Trong khi nhiều nhà hàng khác cũng quảng bá là “chuẩn Tây Ban Nha,” tấm bảng chứng nhận sẽ là “dấu hiệu nhận biết” giúp thực khách sành sỏi chọn đúng nơi đã trải qua quy trình đánh giá nghiêm ngặt.
Song song đó, chứng nhận Colmados from Spain xác minh các cửa hàng chuyên về sản phẩm Tây Ban Nha như rượu vang và thực phẩm, bảo đảm nguồn gốc và chất lượng. Một số cửa hàng tại Việt Nam đang trong quá trình xin chứng nhận này, gia nhập mạng lưới hơn 80 Colmados trên toàn cầu.
Dầu ô-liu Tây Ban Nha.
Nơi Ẩm Thực Gắn Kết Con Người
Cởi mở và linh hoạt, ẩm thực Tây Ban Nha sau cùng vẫn là về niềm vui khi ăn uống và chia sẻ cùng những người bên cạnh. Những thông tin về việc người Tây Ban Nha ăn tối lúc 10 giờ hay tapas không phải là bữa chính là những điều thú vị để tìm hiểu, nhưng không phải điều kiện bắt buộc để yêu mến nền ẩm thực này. Chỉ cần tận hưởng hương vị là đủ — nhất là khi trải nghiệm ấy được chính phủ Tây Ban Nha chứng nhận.
Và không gì tuyệt vời hơn để khám phá ẩm thực Tây Ban Nha tại Việt Nam bằng cách tham dự Ngày Quốc khánh Tây Ban Nha 12/10 — dịp tôn vinh lịch sử, văn hóa và truyền thống của đất nước, cũng là cơ hội hoàn hảo để đắm chìm trong kho tàng ẩm thực phong phú của xứ sở bò tót.
Quét mã bên trên để tìm hiểu thêm về chương trìnhRestaurants from Spain.
