Đã có giai đoạn tôi ăn bánh đồng xu thay cho cơm bữa.
Bánh đồng xu là một loại bánh nướng được làm từ bột mì pha với sữa, trứng và đường, bên trong thường kẹp phô mai mozzarella nóng chảy. Tất cả được nướng chín bằng khuôn có hình dạng tròn và in họa tiết mô phỏng một đồng xu Hàn Quốc.
Du nhập vào Việt Nam cuối tháng 2023, bánh đồng xu sớm thở thành cơn sốt của giới trẻ. Tại Emart, một chuỗi siêu thị Hàn Quốc, người ta xếp hàng dài chấp nhận chờ cả tiếng đồng hồ chỉ để mua những mẻ bánh ít ỏi ra lò từ hai chiếc khuôn đang hoạt động quá công suất.
Đài truyền hình quốc gia Hàn Quốc SBS đưa tin về cơn sốt bánh đồng xu ở Việt Nam.
Với bất cứ trào lưu nào, ăn xong sẽ có người khen người chê. Với người hảo ngọt như tôi, bánh đồng xu, với lớp bột giòn thơm mùi bơ và lớp nhân phô mai dẻo quẹo, là một món tráng miệng lý tưởng. Đã có giai đoạn, vì quá lười nên tôi đã ăn bánh đồng xu thay cho cơm bữa, mua bánh đồng xu từ tiệm cao cấp đến xe đẩy ngoài đường. Chất lượng và giá cả tất nhiên không đồng đều. Vài chỗ còn bán bánh có kết cấu giống bánh bò, bánh chuối gì đó hơn là bông lan mềm. Duy chỉ có một yếu tố là xuất hiện đồng đều xuyên suốt.
Đó chính là thiết kế đặc trưng của bánh đồng xu, lấy cảm hứng từ đồng sipwon — tức đồng 10KRW của Hàn Quốc. Một mặt của đồng xu in mệnh giá và năm đầu phát hành, mặt còn lại in hình tháp seokgatap — một bảo vật quốc gia ở thành phố Gyeongju, cũng là nơi ra mà bánh đồng xu ra đời vào năm 2019. Vì Gyeongju vốn là cố đô với nhiều danh lam thắng cảnh, chiếc bánh bắt đầu xuất hiện trên tài khoản mạng xã hội của du khách đến check-in, danh tiếng của bánh đồng xu từ đó lan rộng đến những thành phố khác ở Hàn Quốc và các nước lân cận như Việt Nam.
Bánh đồng xu được bày bán tại quê nhà Gyeongju, Hàn Quốc. Nguồn ảnh: The Korea Times.
Tréo ngoe thay, dù quảng bá hình ảnh đất nước rất tốt nhưng bánh đồng xu lại từng đứng trước một khủng hoảng danh tính. Ngân hàng Hàn Quốc, cơ quan sở hữu bản quyền đồng 10KRW, cho rằng việc sử dụng thiết kế tiền tệ với mục đích thương mại là trái với các quy định hiện hành, “có thể dẫn đến tình trạng giả mạo, hạ thấp giá trị của đồng tiền.” Các cửa hàng đang bán bánh đồng xu không bị xử phạt, nhưng nếu muốn tiếp tục kinh doanh thì sẽ phải thay đổi thiết kế để tránh gây nhầm lẫn. Chẳng hạn, mặt bánh thay vì in “Đây là đồng 10 Won của ngân hàng” thì có thể đổi sang “Đây là bánh abc của cửa hàng xyz.”
Khi du nhập vào Nhật Bản, bánh đồng xu được mô phỏng theo đồng 10JPY. Do sự phổ biến của hệ thống máy bán hàng tự động, Nhật Bản là một trong ít quốc gia vẫn giữ văn hóa sử dụng tiền xu trên thế giới. Nguồn ảnh: Sora News.
Không thể nhận định về tính đúng sai của chính sách nước bạn, tôi chỉ thấy buồn cho số phận của món ăn vặt mình yêu thích. Đối với tôi, đồng xu là thứ gì đó giống máy ảnh phim hay máy đĩa than — không phải cách nhanh nhất hay hiệu quả nhất để hoàn thành một tác vụ, nhưng vẫn mang một giá trị nội tại từ sự chế tác tỉ mỉ. Trong bối cảnh lạm phát không ngừng và xu hướng phi tiền mặt lên ngôi, những đồng xu với mệnh giá bé nhỏ nhất đang dần biến mất khỏi cuộc sống hàng ngày. Khi nguyên tác bị loại bỏ, bánh đồng xu là sự gợi nhớ cuối cùng đến cái hay ho của những món đồ vật lý và thủ công trong một thời đại số hóa.
Bánh đồng xu in mệnh giá 500VND. Nguồn ảnh: Tuổi Trẻ.
Gần đây, nghe tin một thương hiệu ăn vặt Hàn Quốc cho ra mắt sản phẩm mới độc quyền — bánh đồng xu Việt Nam Đồng — tôi liền lặn lội đi mua. Giá cả gấp đôi những nơi khác trên thị trường, nhưng chất lượng và hương vị cũng vượt bậc. Nhưng điều làm tôi nhớ mãi là cái cảm giác bồi hồi khi nhìn mặt bánh mệnh giá 500VND, khiến những kỉ niệm của nhiều năm trước ùa về. Cái thời mà tôi luôn trữ trong người vài chục đồng lẻ, nghe tiếng kim loại va vào nhau leng keng trong túi áo, cách đồng xu lăn thật chậm rồi mất hút vào buồng điện thoại công cộng khi tôi gọi mẹ đến đón sau giờ học.
Tôi tự hỏi liệu một ngày nào đấy, nếu những chiếc bánh 10KRW truyền thống biến mất hoàn toàn ở Hàn Quốc, liệu có một vị khách nào sẽ đến Việt Nam du lịch, và nhớ ra một mảnh ký ức từ một thờ xa xôi, đơn giản hơn của mình hay không?
