Sài·gòn·eer

Back Đời Sống » Đi tìm vết tích hóa thạch khủng long ở Việt Nam — câu chuyện chưa có hồi kết

Vì sao đến giờ Việt Nam vẫn chưa tìm được dấu tích của loài khủng long nào?

Công bằng mà nói, khủng long có thể đã từng xuất hiện ở Việt Nam, chỉ là đến giờ người ta vẫn chưa tìm thấy bộ xương nào để làm bằng chứng.

Các nước láng giềng như Thái Lan, Malaysia, Lào, Campuchia và Myanmar đều đã lần lượt tìm thấy hóa thạch khủng long, chỉ mỗi Việt Nam là còn vắng mặt trên bản đồ cổ sinh học của khu vực. Chỉ trong vài chục năm trở lại đây, các nhà khảo cổ đã phát hiện hóa thạch của nhiều loài khủng long nổi bật ngay tại Đông Nam Á, từ Spinosaurus đến TitanosaurusIguanodon. Phần lớn số hóa thạch tìm thấy có niên đại thuộc cuối kỷ Jura đến đầu kỷ Phấn trắng — giai đoạn nằm giữa 165 triệu năm thống trị của khủng long. Những mẫu vật này đã giúp giới nghiên cứu hiểu rõ hơn về mức độ phong phú và phạm vi phân bố của những gã khổng lồ cổ đại.

Bản đồ các địa điểm đã phát hiện khủng long thuộc bộ Ornithischia ở các nước Đông Nam Á lục địa. Thông tin được tổng hợp từ một công trình nghiên cứu khoa học.

Vậy, tại sao Việt Nam vẫn chưa có bất kỳ phát hiện nào? Nguyên nhân không nằm ở địa chất, mà chủ yếu là do… thiếu may mắn và kinh phí. Trên thực tế, nhiều hoá thạch trong khu vực ASEAN được tìm thấy hoàn toàn tình cờ, chứ không phải từ các cuộc khảo cổ chính thức. Ví dụ: xương khủng long lộ ra trong một mỏ than ở miền Bắc Thái Lan, có nơi lại xuất hiện giữa bãi đá ven biển một hòn đảo Campuchia khi thủy triều rút. Những phát hiện ngẫu nhiên như vậy thường là điểm khởi đầu cho các dự án hợp tác quốc tế, điển hình nhất là giữa Thái Lan và Nhật Bản. Trong đó, các nhà khoa học nước ngoài đóng vai trò cung cấp chuyên môn cũng như tài chính, nhằm góp phần mở rộng hiểu biết của nhân loại về loài này.

Lời từ biên tập viên: Hình ảnh khủng long trong bài được lấy từ bộ tem do Việt Nam phát hành, không phản ánh các dữ liệu thực tế.

Đáng tiếc là đến nay, Việt Nam vẫn chưa có cơ hội nào như vậy. Mà không có manh mối rõ ràng để lần theo, thì rất khó có cơ sở để triển khai những cuộc khảo sát tốn kém. Trong nhiều năm qua, đã có một vài chuyến thám hiểm, chủ yếu do các nhà địa chất tại Hà Nội thực hiện, nhưng tất cả đều trở về tay trắng. Cuộc khảo sát gần nhất, hợp tác với các nhà cổ sinh vật học Nhật Bản, đã diễn ra tại Lạng Sơn và Sơn La. Họ phát hiện nhiều lớp đá có niên đại trùng khớp với thời kỳ khủng long, nhưng không tìm thấy bất kỳ hóa thạch nào.

Các nhà địa chất học có thể xác nhận rằng hệ sinh thái khủng long từng tồn tại ở Việt Nam dựa trên các dấu vết địa tầng, dù bằng chứng trực tiếp dưới dạng hóa thạch vẫn chưa lộ diện. Trong lúc chờ đợi một mẫu vật đủ thuyết phục, giới nghiên cứu chỉ còn biết đặt kỳ vọng vào những chuyến thám hiểm tiếp theo, một công trình xây dựng nào đó, hoặc thậm chí là một người đi rừng tinh mắt phát hiện ra một mảnh đá lạ có thể khiến giới khoa học chú ý. Theo đánh giá của các chuyên gia, Quảng Bình hiện là địa phương có khả năng cao nhất sẽ hé lộ hóa thạch khủng long đầu tiên của Việt Nam.

Ảnh: Alberto Prieto.

Khủng long vốn cũng chẳng phải khái niệm xa lạ gì với người Việt. Từ năm 1976, hình ảnh của chúng đã xuất hiện trên nhiều bộ tem quốc gia. Ngay tại Hà Nội, Bảo tàng Địa chất vẫn đang lưu giữ mẫu vật loài Tangvayosaurus. Trước cổng Bảo tàng Thiên nhiên, một bức tượng khủng long khổng lồ cũng đang đứng sừng sững, như đang muốn mời gọi sự chú ý của công chúng. Chỉ cần ghé vào một cửa hàng đồ chơi cũng thấy rõ: trẻ em Việt Nam, cũng như trẻ em ở khắp nơi, đều bị cuốn hút bởi loài vật kỳ bí này.

Vậy nên nếu một ngày, có một loài khủng long thật sự được phát hiện ngay trên đất Việt, được đặt tên bằng tiếng Việt, do chính người Việt tìm thấy, đó sẽ là một cột mốc vô cùng quan trọng. Không chỉ với giới nghiên cứu, mà còn với cả thế hệ trẻ, những người có thể từ đó mà nảy sinh tình yêu với khoa học, với lịch sử tự nhiên, và với cả thế giới từng tồn tại trước con người hàng trăm triệu năm.

Bài viết liên quan

in Đời Sống

Bài tụng ca chia tay cụ bàng, 'người hàng xóm' đầu tiên tôi gặp

Tôi đội mưa chạy ra ngoài tầng trệt để hóng chuyện trong tò mò. Trước mắt tôi hiện lên các chú bác nhân viên công ích trong bộ đồng phục xanh, cam, người ướt đẫm vì cơn mưa nặng hạt. Họ đứng vây quanh...

in Đời Sống

Không chỉ mang may mắn, Ông Địa là vị thần hộ mệnh của những món đồ tôi làm thất lạc

Vào một ngày năm tôi bảy tuổi, tôi đã lóng ngóng chắp tay, run run khấn Ông Địa lần đầu.

in Đời Sống

Kỷ niệm về những mùa Giáng Sinh 'con nhà nghèo' tuổi thơ

Trong lúc hí hoáy gói quà cho sự kiện Secret Santa ở công ty, ký ức về những mùa Giáng Sinh đầu đời lại ùa về trong tôi — ấm áp, diệu kỳ, nhưng thấp thoáng cảm giác chạnh lòng vì những khoảng cách chẳ...

in Đời Sống

Máy tập thể dục công cộng — sản phẩm dành cho trẻ em, người già, và người trẻ thất tình

Tất cả chúng ta đều có những lúc thất tình. Tất cả những lúc thất tình tôi đều chạy bộ. Chạy bộ làm tiêu hao lượng nước trong cơ thể… Thế là chúng ta không còn nước mắt để khóc nữa.

in Đời Sống

Tản mạn về những tờ rao vặt chuyển nhà rơi rải khắp thành phố

Mỗi lần ngồi ăn uống ở lề đường hay dừng xe chờ đèn đỏ, tôi hay ngẩng lên nhìn những cột điện, cột đèn, hay những bờ tường chưa sơn chưa trét vôi, và thấy những tờ rao vặt chuyển nhà.

Paul Christiansen

in Đời Sống

Tản mạn về văn hóa 'đi bão,' khi niềm tự hào dân tộc chảy tràn trên đường phố Việt Nam

Thùng rác, cành cây, biển quảng cáo, bạt che, đồ trang trí Giáng Sinh cũ, bất kỳ nồi niêu, xoong chảo hay muôi vá nào bị bỏ quên trong gian bếp gia đình, thậm chí cả khuôn bánh khọt của một người bán ...