Được Nam Cao viết năm 1943, câu chuyện giờ đây được xếp vào hàng kinh điển của văn học hiện thực; một phong cách nổi bật giữa thế kỉ 20. Giá trị nghệ thuật của ‘Lão Hạc’ đã được bao đời độc giả thừa nhận, nhưng nói đi cũng phải nói lại, ai lại lấy tên áng văn nhuốm màu u uất này đặt cho quán cà phê?
Quán cà phê Lão Hạc, với ban công tầng trên lộng gió, là địa điểm lý tưởng để khách ngồi ngắm trời, mây, nước dọc bờ kè kênh Nhiêu Lộc–Thị Nghè. Vị trí đắc địa, cảnh vật hữu tình, và rất nhiều kỉ niệm với bạn bè ở đây đã đưa chiếc quán mộc mạc trở thành một trong những nơi tôi yêu nhất trong thành phố, từ những giây phút vừa đặt chân đến quán gần một thập kỉ trước. Dù đã biết từ lâu rằng quán được đặt tên dựa theo một truyện ngắn nổi tiếng, mãi đến gần đây tôi mới có cơ hội tìm đọc một bản dịch tiếng Anh của tác phẩm.
Ảnh: Kevin Lee.
Nói thật, quán chẳng có máy lạnh, trong nhà vệ sinh thì vòi nước là ống nước cắt nham nhở, bàn ghế gỗ ngồi khá cũ kĩ, còn đồ trang trí không gian chỉ toàn những kỉ vật xưa cũ như chai lọ rỗng, TV thùng, và máy phát nhạc vintage — tất cả tạo nên chất di-găng, có phần “rách nát” như cái nghèo bủa vây chính lão Hạc trong truyện. Nhưng nhiều người Sài Gòn yêu cái sự “ọp ẹp có chủ đích” này đến mức đưa ê kíp đến đây chụp ảnh cưới nữa cơ.
Lão Hạc, qua sự thể hiện của Kim Lân trong Làng Vũ Đại ngày ấy. Ảnh: VnExpress.
Ngày tôi đánh tiếng cho team Lão Hạc qua mạng xã hội, quán bảo rằng đơn giản các bạn chọn tên như thế chỉ vì thích truyện ngắn và vì ai cũng biết và nhớ đến cái tên này. Tôi trân trọng tính khẳng khái rất Nam Cao trong câu từ của các bạn, nhưng cũng cảm thấy trống rỗng trong lòng, tự hứa với mình sẽ không quay lại, không thể nào hòa quyện hình ảnh khốn cùng trong truyện với phong thái vô tư lự của khách đi cà phê bây giờ. Nhưng sau khi suy nghĩ sâu hơn, tôi quyết định rằng, mỗi lần đặt chân vào (quán) Lão Hạc, tôi sẽ dành chút thời gian nghĩ đến (nhân vật) Lão Hạc để biết trân trọng hơn cuộc sống dư dả, sung túc của mình bây giờ. Dù tôi có khổ đến mức nào, cũng không bao giờ đến mức phải bán đi chính người bạn thân thiết nhất của mình rồi uống thuốc tự tử. Lão Hạc sẽ luôn nhắc tôi biết quý những gì mình đang có.
