Như hai mặt của một đồng xu, Âm và Dương luôn tồn tại song song với nhau, tuy đối lập nhưng tương quan mật thiết, trong Âm có Dương và trong Dương có Âm. Đây là nền tảng của thuyết nhị nguyên dùng để giải thích cách vận hành của vạn vật.

Trong cuộc sống hằng ngày, khi ta đi lại, suy nghĩ, nói chuyện và làm việc, đó là các hoạt động mang tính dương; còn khi ta nghỉ ngơi, tập trung vào hơi thở, đứng yên hay ngủ, đó là các hoạt động mang tính âm. Để có được sự cân bằng âm dương, ta phải thực hiện tất cả các việc trên một cách hài hòa và điều độ.

Còn trong yoga thì sao? Nếu là một người tập luyện bộ môn này, có lẽ bạn sẽ biết đến các nhánh Yang Yoga (yoga dương) nhiều hơn. Yang Yoga vốn chú trọng vào rèn luyện thân thể, cơ bắp và sự dẻo dai. Nhưng bên cạnh đó còn có Yin Yoga (yoga âm), tập trung nhiều vào thực hành thiền định và đi sâu vào bên trong cơ thể, thả lỏng cơ bắp đồng thời tác động lên các mô liên kết như dây chằng, gân và khớp xương. Qua việc tập luyện, người thực hành Yin Yoga tìm được không gian để kết nối với chính mình.

Khám phá "nửa còn lại" của yoga

Theo chia sẻ của chị Đinh Nữ Thùy Trang, người sáng lập Yin Yoga Saigon, “Yin Yoga là một nhánh riêng biệt của bộ môn yoga. Mọi người biết thường chỉ biết đến Yin Yoga sau một thời gian tập các loại hình yoga khác. Mình cũng bắt đầu với yoga phổ thông nhưng về sau có duyên gắn bó với loại hình này.”

Yin Yoga du nhập vào Việt Nam khoảng 5 năm trước. Lúc này, Yang Yoga đã khá phổ biến với người Việt, nhưng Yin Yoga lại chưa thu hút được nhiều sự chú ý, một phần vì loại hình này có nhịp độ chậm hơn hẳn.

Một buổi tập Yin Yoga có cùng thời lượng như Yang Yoga — thường là khoảng một tiếng — nhưng ít động tác hơn và các chuyển động cũng chậm hơn. Bằng cách điều tiết hơi thở chậm lại và giữ vững một động tác trong vài phút, người luyện tập sẽ thư giãn trong khi kéo căng các cơ. “Hãy dồn trọng tâm về trái tim thay vì bộ não,” chị Trang nhẹ nhàng hướng dẫn trong một buổi tập trên YouTube.

Khi thả lỏng toàn bộ cơ thể, người học yoga tìm thấy chính mình qua việc đồng bộ các giác quan và tiềm thức của bản thân. “Khi tập Yin Yoga, chúng ta nhắm mắt lại để đóng cánh cửa hướng ra thế giới bên ngoài và tập trung nhìn sâu vào thế giới nội tại,” Trang mô tả về quá trình này.

Cơ thể tôi đã phản ứng mạnh mẽ khi tập Yin Yoga lần đầu. Vì lý do nào đó, sự thư thái trong các tư thế lại kích thích các cơ trong người tôi một cách lạ lẫm. Nhưng rồi tôi học được rằng không cần phải gò ép bản thân thực hiện đúng động tác hay đúng thời gian, mà có thể cân chỉnh tùy theo giới hạn của mình. Tôi có thể xoa dịu những cơn đau nhức bằng cách quan sát và chấp nhận những gì đang diễn ra bên trong tôi. Và rồi dần dần, tôi không còn biết đến thời gian nữa mà hoàn toàn đắm mình trong thực tại, tìm hiểu thế giới bên trong mình ngay tại thời điểm đó.

Sống chậm lại

“Hiện nay, nhiều người xem yoga như một môn thể dục,” Trang nói “Vì vậy họ đến với yoga với mục địch chính là rèn luyện cơ thể. Từ khi bắt đầu, họ đã bị mắc tâm lý rằng mình phải thực hiện được một động tác chính xác hay đạt được một thể hỉnh nhất định. Khi không thấy được tiến triển, việc luyện tập trở thành một cuộc chạy đua với bản thân và những người tập khác.”

Các buổi tập Yin Yoga luôn bắt đầu một cách chậm rãi và nhẹ nhàng. Trong các video trên kênh YouTube của Trang, cô nhắc mọi người chú ý đến diễn biến nội tại và đón nhận mọi trải nghiệm xuất hiện trong quá trình tập. Trang cho rằng, việc nhận thức cảm xúc của bản thân giúp người tập hiểu rõ hơn về cơ thể của mình.

Trang giải thích rằng: “Ví dụ khi bạn cảm thấy căng thẳng hoặc thấy đau, thì một cách để chữa lành chính là hãy thực sự cảm nhận áp lực ấy, hay nỗi đau ấy. Hãy ngừng cố gắng kiểm soát cơ thể mình; thay vào đó, hãy dồn ý thức vào cơn đau, nó sẽ dần dần biến mất. Chúng ta thấy đau là vì bộ não của ta chọn tiếp nhận và giữ lại cảm giác ấy, vì thế nếu ta chuyển sang một góc nhìn khác, thì cơn đau cũng sẽ không còn nữa hoặc vẫn còn nhưng phản ứng của chúng ta sẽ thay đổi. Giống như là chúng ta có thể tách mình ra khỏi cơn đau và sự căng thẳng ấy vậy.”

“Yoga mà mình học trước đây đều nhấn mạnh vào việc cải thiện cơ thể hay có được một thành quả gì đó. Nhưng với Yin Yoga thì mình học được việc chấp nhận bản thân ngay trong giây phút thực tại.”

Nuôi dưỡng tâm hồn

Không chỉ là một bài tập hàng ngày để chăm sóc bản thân, Yin Yoga mở ra một hành trình bên trong con người. Khi tôi tập thở chậm lại và giảm tốc độ trong từng chuyển động, tôi có thể nhìn nhận mọi thứ rõ ràng hơn trong cơ thể, tâm trí và thậm chí là trong trái tim mình.

Trang cho biết: “Mình đã từng bật khóc trong một buổi Yin Yoga với giáo viên hướng dẫn. Mình thậm chí còn không biết bản thân khóc vì điều gì nữa mà nước mắt cứ chảy ra từ đầu đến cuối buổi. Lúc tập xong và chụp hình chung với giáo viên thì mắt mình đã sưng húp luôn rồi.”

Có lẽ trong khoảnh khắc sống chậm lại đó, chị Trang đã giải tỏa được những cảm xúc bị đè nén từ lâu. Tôi cũng từng có một trải nghiệm tương tự dù không đạt đến 'cảnh giới' như vậy. Tôi đã ngủ thiếp đi ngay trong một buổi tập Yin Yoga, đó là điều mà cơ thể tôi cần ngay lúc ấy và tôi để nó đến một cách tự nhiên. Bên cạnh việc chấp nhận cảm giác của cơ thể, Yin Yoga cũng yêu cầu chúng ta phải kiên nhẫn và chấp nhận cảm xúc chân thực của mình.

Với Yin Yoga, bạn không cần phải nhanh chóng trở nên thật giỏi mà chỉ cần nhẹ nhàng từ tốn, dành thời gian lắng nghe và chăm sóc bản thân mình cả về thể chất lẫn tinh thần.

[Ảnh trong bài viết được cung cấp bởi Đinh Nữ Thùy Trang.]