Sài·gòn·eer

Q&A: Trò chuyện với Quí Nguyễn, biên kịch gốc Việt góp bút trong ‘Raya và Rồng thần cuối cùng’

Bộ phim hoạt hình Raya và Rồng thần cuối cùng của Disney ra mắt vào tháng 3 vừa qua đã giới thiệu được nét đẹp văn hóa Á Đông đến với khán giả toàn cầu. Raya là công chúa mang trong mình dòng máu Đông Nam Á đầu tiên trong lịch sử 98 năm của hãng phim Walt Disney và còn là một công chúa với cá tính vô cùng khác biệt.

Xem tiếp...

Hẻm Gems: Không thể về Thái Lan vì đại dịch, cô đầu bếp mở luôn quán ăn Thái ở Sài Gòn

Trong những năm gần đây, ẩm thực quốc tế tại Sài Gòn đã mở rộng “vùng phủ sóng” sang các quận nằm ngoài khu trung tâm. Có thể nói, dù ta có ở khu phố nào thì cũng rất dễ dàng thưởng thức các món ngon nước bạn.

Xem tiếp...

Hẻm Gems: Cafe Nhà Phạm, tần số âm trầm phát ra giữa phố thị

Trong hành trình khám phá ẩm thực của bản thân ở Sài Gòn, tôi nghiệm thấy những quán xá được truyền miệng luôn có tỷ lệ thành công cao. Những góc nhỏ bình yên, những món ngon lạ miệng và cả những cộng đồng sống theo nhịp điệu thời gian riêng — đó là những điều thú vị mà ta khó có thể tìm được qua các kênh review phổ biến.

Xem tiếp...

Tinh thần bất khuất của họa sĩ Lê Triều Điển

"Điển giống như một bông hoa; bình dị nở ra giữa bao gian truân cuộc đời."

Xem tiếp...

Cầy mực: Loài động vật có nước tiểu thơm hệt bắp rang bơ

 Để nói về cầy mực thì không thể không bắt đầu từ mùi hương nước tiểu đặc biệt của chúng. Nếu bạn đang lang thang trong rừng và bỗng thấy thoảng mùi hương như bắp rang bơ, đừng vội mơ màng liên tưởng tới chiếc ghế dựa êm ái cùng màn hình khổng lồ trong rạp chiếu phim. Thay vào đó, hãy thử nhìn quanh trên những tán cây xem, biết đâu sẽ bắt gặp một chú cầy mực đang nằm vắt vẻo. 

Nước tiểu của cầy mực có mùi hương đặc biệt ấy là vì có chứa hợp chất 2-acetyl-1-pyrroline, hay còn gọi là 2-AP. Hợp chất này cũng sinh ra từ phản ứng hóa học của đường và axit amin trong bắp khi tiếp xúc với nhiệt độ cao. Cầy mực ngồi xổm để giải quyết nhu cầu vệ sinh của mình, khiến nước tiểu dễ dính vào phần chân và đuôi. “Mùi bắp rang” thơm lừng cũng từ đó tỏa hương theo từng bước đi của chúng, giúp loài vật này đánh dấu lãnh thổ và thu hút bạn tình.

Ảnh chụp: Zoo Chat.

Cầy mực không chỉ có mùi hương đặc trưng, mà còn sở hữu chiếc đuôi dài có khả năng uốn cong và đu bám ấn tượng mà nhiều người trong chúng ta có lẽ đã từng mong muốn có được (và tưởng tượng ra vô số công dụng thú vị cho chiếc đuôi ấy!) Nhưng tiếc thay, con người không phải là một trong hai loài động vật ăn thịt được tạo hóa ban tặng chiếc đuôi linh hoạt đến vậy; danh sách ấy chỉ bao gồm cầy mực và kinkajou — một giống gấu mèo sinh trưởng trong rừng mưa tại Trung Mỹ và Nam Mỹ.   

Có chiếc đuôi khỏe và dẻo dai là thế, nhưng cầy mực lại chẳng thể chuyền cành thoăn thoắt hay vồ mồi bằng đuôi một cách điệu nghệ. Khi di chuyển từ cây này sang cây khác, chúng bắt buộc phải trèo xuống đất, lê thân người đi một đoạn rồi mới trèo lên cành cây tiếp theo. Cũng chính vì thân hình vụng về và tính cách có phần lười nhác mà cầy mực hiếm khi thành công trong việc săn những con mồi ngon như chim, thằn lằn hay các loài gặm nhấm. Hầu hết thời gian, chúng đành phải bằng lòng với nguồn thức ăn dễ kiếm là côn trùng hay các “món chay” như chuối hoặc xoài.

Sau khi đã “đánh chén” no nê, cầy mực lại tiếp tục nhấc cái thân hình nặng 17 ki-lô-gram lên và đi tìm một cành cây thích hợp để… ngủ. Lúc này, chúng sẽ quấn chặt đuôi quanh cành cây rồi ườn người ra để chìm vào một giấc mơ trưa. Chẳng phải ai cũng có những ngày quá mệt mỏi và chỉ muốn được “chill” như cầy mực thôi đấy sao?

(Trái) Ảnh: Animal World.
(Phải) Ảnh: 17QQ.
(Dưới) Ảnh: Asia Pacific Daily.

Cầy mực là loài có kích cỡ lớn nhất trong họ Cầy. Một số đại diện phổ biến khác của họ động vật này là cầy vòi hương và cầy vòi mốc, chúng đều sinh trưởng tại châu Á, châu Phi và châu Âu. Tên tiếng Anh của cầy mực là binturong, nhưng chúng cũng thường được gọi là bearcat — một cái tên có lẽ sẽ khiến người Việt nhầm lẫn với từ gấu mèo mà ta dùng để gọi loài raccoon. 

Thế nhưng, cầy mực không thuộc họ mèo dù sở hữu một số đặc điểm giống mèo như mấy sợi ria dài hai bên má, và cũng có tập tính tự liếm lông để làm sạch cơ thể hay phát ra âm thanh "gừ gừ" để thể hiện cảm xúc. 

Chúng cũng không có họ hàng với loài gấu dù có một số đặc điểm cơ thể tương tự như là chiếc mõm thuôn dài, chân có móng vuốt và dáng đi chậm rãi trên cả bốn chi. Cuối cùng, chúng cũng không phải là chồn, mặc dù người anh họ của chúng là cầy vòi hương thường bị nhầm là chồn, và vì thế bị bắt phải ăn và tiêu hóa hạt cà phê để làm món "cà phê chồn" đắt đỏ bán cho khách du lịch. 

Điều bất ngờ là cầy mực lại ít được biết đến dù sở hữu nhiều đặc điểm độc đáo như chiếc đuôi lớn đầy ấn tượng, nước tiểu tiết ra mùi hương thơm phức, cùng thói quen ngủ ngày mà nhiều người trong chúng ta hẳn sẽ phải thấy rất đồng cảm. Hình ảnh của loài động vật này hoàn toàn thích hợp để trở thành linh vật cho các đội thể thao ở quê nhà Đông Nam Á, hay một nhân vật cộng sự hài hước trong bộ phim hoạt hình lấy đề tài siêu anh hùng, và thậm chí là “đứng tên” cho một dòng xe SUV sang trọng. Trên thực tế, rất ít người từng nghe đến cái tên cầy mực. Chúng không “nổi tiếng” có lẽ là vì không thân thiện với con người như chó mèo, không dũng mãnh như hổ hay bí ẩn như cáo, và cũng không có giá trị về mặt thương mại nên không bị săn bắn trái phép để lấy thịt, bán làm thú nuôi, hay dùng bộ phận cơ thể để nấu một bài thuốc cổ truyền nào đó. 

Dù ít được chú ý, cầy mực lại có vai trò quan trọng đối với sự sinh tồn của một loài sinh vật khác, đó là cây sung sống bám.

Ảnh: Naturalista.

Dù ít được chú ý, cầy mực lại có vai trò quan trọng đối với sự sinh tồn của một loài sinh vật khác, đó là cây sung sống bám, tên khoa học là Ficus altissima. Những người bạn đáng yêu này có lẽ là loài động vật duy nhất trong tự nhiên có khả năng phân tán hạt của cây sung sống bám qua quá trình tiêu hóa và thải phân. Khi cầy mực ăn hạt sung, một loại men đặc biệt trong dạ dày của chúng sẽ giúp phá vỡ kết cấu vỏ ngoài của hạt, giúp hạt hạt sung có thể dễ dàng nảy mầm sau khi bị thải ra ngoài và gặp được điều kiện thích hợp. 

Dù không mang nhiều giá trị kinh tế nhưng cầy mực hiện vẫn đang trên bờ vực tuyệt chủng và bị xếp vào nhóm động vật Nguy cấp theo Sách đỏ IUCN. Theo ước tính, số lượng cầy mực đã giảm 30% trong 18 năm qua, nguyên nhân chủ yếu là bị mất môi trường sống vì nạn phá rừng, các hoạt động nông nghiệp không bền vững, và vấn nạn bẫy động vật rừng bừa bãi.

Thực trạng này càng trở nên đáng quan ngại hơn khi hầu hết các tổ chức bảo tồn động vật hoang dã dành phần lớn sự chú ý cho các loài động vật “nổi tiếng” hơn như tê tê hay voọc, khiến cho cầy mực bị “ra rìa.” Bên cạnh đó, có quá ít tài liệu nghiên cứu về cầy mực khiến cho việc phát triển các biện pháp bảo vệ càng trở nên khó khăn hơn. Thế nhưng, việc con người bỏ mặc loài vật này hiện đang đe dọa sự sống còn của không chỉ một mà là hai sinh vật quý giá; bởi như ta đã biết, nếu những chú cầy mực dễ mến này không còn nữa thì cây sung sống bám sẽ biết “sống bám” vào ai đây? Và liệu con người sẽ đứng ngoài vòng tròn tác động ấy?

Ngõ Nooks: Chả cá lăng, đặc sản nức lòng của 'xóm nhỏ' giữa thủ đô

Xóm Hạ Hồi là một “trận địa” của các con ngõ nhỏ trên đường Trần Hưng Đạo, Quận Hoàn Kiếm, Hà Nội. Khu vực này chẳng xa lạ gì với bạn trẻ thủ đô vì đây là một thiên đường ăn uống đích thực với vô vàn quán xá từ bình dân đến sang trọng. Nằm khuất trong Ngõ 20 Hạ Hồi là một quán nhỏ có tên Chả Cá Phan Hạ Hồi.

Xem tiếp...

Về cố đô tìm nơi lặng yên ngắm những vì tinh tú

Nếu bạn đang lên kế hoạch cho một chuyến đi để cân bằng lại bản thân mà không cần quẳng mình vào chốn "rừng thiêng nước độc" thì Huế là một sự lựa chọn hoàn hảo. Ngay cả khu trung tâm thành phố cũng có vẻ đẹp yên bình, trầm lắng và thơ đến lạ. Và cũng vì lẽ đó mà khách phương xa tới đây thường chỉ dạo bước quanh những điểm đến quen thuộc, mà không biết rằng chỉ cần ra khỏi khu vực trung tâm thành phố, đi ngược dòng sông Hương chỉ vài chục cây số là ta sẽ thấy một nét đẹp thật khác của Huế.

Xem tiếp...

Hẻm Gems: Xôi khâu nhục, món ngon Quảng Đông cho người nghiền thịt ba chỉ

Nhờ la cà trên Facebook, tôi đã biết đến món thịt khâu nhục ở Sài Gòn và có thêm một trải nghiệm ẩm thực thật sự thú vị.

Xem tiếp...

Chàng trai khởi nghiệp thành công với ý tưởng đưa cả 'Tháp Mười' về Hà Nội

Khi nhắc đến từ khởi nghiệp, người ta thường nghĩ đến những ý tưởng đột phá trong lĩnh vực công nghệ. Thế nhưng, anh Lã Quang Khanh đến từ Mê Linh, Hà Nội đã bổ sung ví dụ của mình cho cụm từ này với một nghề truyền thống của Việt Nam.

Xem tiếp...

Đời sống nhộn nhịp ở Chợ Lớn những năm 1960

Chẳng phải tới gần đây quang cảnh đường phố tấp nập người xe qua lại với các hoạt động mua bán mới trở thành một “đặc sản” của Sài Gòn. Cách đây 60 năm, khung cảnh ấy chính là những quầy sách báo, thuốc lá lúc nào cũng đông khách, là những mẻ bánh mì nóng hổi liên tục ra lò, và cả hình ảnh chiếc xe xích lô xuất hiện khắp mọi nẻo đường.

Xem tiếp...

Bóng đổ — mảnh ghép đầy thẩm mỹ trong 'bộ gen' kiến trúc hiện đại Sài Gòn

Từ giữa thế kỷ 20, kiến trúc của người Việt đã bắt đầu được làm từ vật liệu công nghiệp như bê tông, thép, kính, v.v. Đây là một trong những yếu tố đưa kiến trúc Việt Nam trở thành kiến trúc hiện đại (modernist), chia sẻ một phân nhánh với chủ nghĩa hiện đại thế giới. Và chính trong cái ngôn ngữ kiến trúc mới này, người Việt đã tìm ra một thứ mỹ cảm mới của thời hiện đại nhưng vẫn chia sẻ một khẩu vị chung được tìm thấy trong kiến trúc truyền thống. Một trong những đặc điểm quan trọng nhất, nhưng cũng khó nhìn thấy nhất, chính là bóng đổ. 

Xem tiếp...

Hành trình đưa nhạc dân tộc lên vị trí trang trọng nhất của Dzũng Phạm

“Tôi muốn đặt âm nhạc dân tộc Việt Nam vào vị trí đẹp nhất, trang trọng nhất chứ không biến nó thành món đồ trang sức cho một ca khúc” — mang theo tinh thần đó, nghệ sĩ guitar Dzũng Phạm đã quyết tâm cho ra mắt album “Dzanca” sau hơn 3 năm miệt mài sản xuất. 

Xem tiếp...

Leo núi trong nhà, môn thể thao không dành riêng cho người mạo hiểm

Trái ngược với hình dung của nhiều người về một bộ môn thể thao chỉ dành riêng cho những "quả tim thép," leo núi thực chất lại là một hoạt động không kém phần thư giãn khi mang đến cho người chơi một trải nghiệm cộng đồng đầy thú vị.

Xem tiếp...

Nhà thiết kế trẻ cho denim cũ một kiếp sống mới phong trần

Lựa chọn thời trang tuần hoàn để khởi nghiệp, chàng trai Dương Hoàng Hảo — nhà sáng lập thương hiệu thời trang trẻ Perfect Vintage Stuff — xác định sẽ bước trên một con đường nhiều khó khăn nhưng cũng đầy đam mê và cơ hội để tạo nên dấu ấn riêng biệt. Những mẫu thiết kế được làm hoàn toàn từ vải denim cũ của anh chàng đã mang đến một làn gió tươi mới cho cộng đồng thời trang xanh ở Việt Nam.

Xem tiếp...

Theo chân TikToker 16 Memories để cảm nhận một Hải Phòng thật khác

Phải tự nhận bản thân không phải là một người cập nhật nhanh các xu hướng mới trên mạng xã hội, tôi mới tải TikTok về điện thoại trong khoảng một tháng trở lại đây. Cá nhân tôi thấy đa phần các clip trên nền tảng này tập trung nhiều vào nội dung giải trí và do đó thường lướt qua rất nhanh. Tuy nhiên sẽ là sai lầm khi cho rằng không có ngoại lệ. 

Xem tiếp...

Kimono Ơi: Mang đường kim mũi chỉ Việt vào thiết kế kimono đương đại

Biết đâu hình ảnh một cô gái đầu đội nón bảo hiểm, người mặc áo kimono phối quần jean mài, vi vu lượn quanh các con đường ở Sài Gòn sẽ sớm trở nên thịnh hành trong thời gian tới. 

Xem tiếp...

Có một thiên đường món vặt Đài Loan, Trung Quốc núp mình ở Bình Dương

Trong bài viết trước, Urbanist đã giới thiệu hai nhà hàng ở Bình Dương mà độc giả nên ghé thăm — một nhà hàng món Hoa và một nhà món Đài. Tuy nhiên, Bình Dương còn rất nhiều hàng quán khác đáng để thử. Vì thế, bài viết này sẽ tập trung vào bốn địa điểm ăn vặt ở thành phố Thuận An, tỉnh Bình Dương, cách Sài Gòn chỉ 25 ki-lô-mét.

Xem tiếp...

TÙNG: 'Hát với những gì mình là'

Chàng ca sĩ tự nhận mình là một người viết lời ca và hát theo những tưởng tượng của chính mình. Nghe âm nhạc của Tùng hay xem tranh vẽ của Tùng, khán giả sẽ cảm giác như được mời gọi tiến vào một thế giới đầy chất thơ mà anh gây dựng. Đó là không gian của “trái tim và cái tôi mang màu tím," như lời Tùng tự giới thiệu về mình ở nhiều nền tảng khác nhau.

Xem tiếp...

Từ thiên nhiên, một phong cách kiến trúc đương đại đậm đà bản sắc Việt đang dần hình thành

Khi bàn đến các công trình kiến trúc nổi bật ở Sài Gòn, vòng đi vòng lại cuộc nói chuyện cũng sẽ xoay quanh một vài tòa nhà nhất định mà thôi.

Xem tiếp...

Từ 'nhựa mồ côi' trôi dạt ở Phú Quốc thành năng lượng sản xuất ở các nhà máy xí nghiệp

Không phải tất cả các rác thải nhựa đều được xử lý như nhau.

Xem tiếp...