Có những thức quà dung dị mà gói trọn cả hương vị của một vùng đất.

Vốn là loài thực vật nhiệt đới, cây thốt nốt sinh trưởng ở khắp các tỉnh thành Nam Bộ, nhưng chẳng đâu thốt nốt gắn liền mật thiết với đời sống của người dân như ở An Giang. Không ngoa khi đồng bào Khmer ở vùng đất 7 núi gọi đây là giống cây trời ban. Loài cây họ cau hiện hữu ở khắp mọi nơi — trải dài dọc những cánh đồng mênh mông, vươn cao che bóng cho những ngôi chùa cổ kính, cũng như trong mọi khía cạnh cuộc sống.

Thân cây nhẹ bền mang đi đóng ghe thuyền, cuốn lá mang làm dây thừng, mái nhà, v.v. Và quan trọng nhất, thứ mật ngọt tiết ra từ nhụy hoa được các nghệ nhân khéo léo chế biến thành những viên đường thốt nốt nức tiếng muôn miền.

Cây thốt nốt và đường thốt nốt. Nguồn ảnh: Mia.vn

Với thanh và hương thơm đặc trưng, loại đường thủ công này đã trở thành linh hồn của ẩm thực An Giang, trong đó trứ danh nhất có lẽ là món bánh bò xốp, dẻo, và đậm chất dân dã. Người yêu ẩm thực thường biết đến bánh bò thốt nốt dưới dạng truyền thống là những ổ bánh hoặc mẻ bánh to và mềm xốp có vẻ ngoài đậm chất “phồn thực.” Tuy nhiên, có một phiên bản được ít người biết đến vì hình dáng khác biệt.

Ở chiếc xe đẩy của chú Thanh Nga và cô Kim Chi, chiếc bánh bò được chế biến trực tiếp trên chảo tương tự như bánh xèo thay vì hấp hay nướng. Trên chiếc chảo nhôm bắt bếp than, hỗn hợp được được tráng nhẹ và đều tay để tạo nên một lớp bánh mỏng. Chảo nóng sau đó được đậy lại bằng nấp gốm để nhiệt tỏa đều cho đến khi bánh chuyển màu vàng ươm đẹp mắt.

Là người con An Giang, chú Nga đến Sài Gòn lập nghiệp với gia đình từ nhiều thập niên trước. Cách làm bánh bò được chú học nằm lòng từ những ngày theo mẹ bán bánh thuở nhỏ.

Công thức bao gồm những thành phần đơn giản nhất như bột gạo, trứng, men; cũng như những nguyên liệu chính như đường thốt nốt, cơm dừa được người nhà của cô chú gửi lên trực tiếp từ An Giang. Hỗn hợp bột được cô chú chuẩn bị và ủ từ sớm tinh mơ, trái thốt nốt chín cũng được hai người nạo và nhào vào bột mỗi ngày để bánh thêm chút vị bùi.

Tuy không rõ nguồn gốc nhưng bánh bò thốt nốt chảo được cho là mang nhiều điểm tương đồng với món bánh bò Ha Cô của người Chăm ở An Giang. Chú Nga cho biết, nhờ tính chất tự nhiên của đường thốt nốt mà khi nướng không cần phết thêm bơ hay dầu. Bánh chín có lớp vỏ ngoài giòn, bên trong mềm mịn, xốp, với cấu trúc “rễ tre” đặc trưng của các loại bánh bò.

Khi cắn vào là cảm thấy ngay được vị ngậy của cốt dừa cũng như cái ngọt dễ chịu của đường thốt nốt, gói gọn tinh hoa của thiên nhiên An Giang. Mỗi chiếc bánh bò chảo nhỏ gọn vừa tầm tay, là thức quà vui miệng cho những ngày chỉ cần chút ngọt. Hay như chú Nga miêu tả một cách thân thương: “Nó thanh thanh. Nó ngọt một cách dịu dàng. Nó thơm mùi đường thốt nốt.”