Tháng Bảy vừa qua, với tư cách là thành viên của nhóm tình nguyện thuộc Tổ chức Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế (IUCN), tôi đã có dịp ghé thăm Vườn quốc gia Côn Đảo để tham quan các hoạt động trong công tác bảo tồn rùa biển tại đây.
Trên cùng là bức ảnh rùa mẹ đang trở về nhà sau khi vượt cạn thành công. Ở nước ta có năm loại rùa biển: Vích, Đồi mồi, Đồi mồi dứa, Quản đồng, và Rùa da. Vích là loài rùa biển phổ biến nhất ở Vườn quốc gia Côn Đảo. Quần đảo Côn Đảo bao gồm đảo lớn Côn Sơn và nhiều đảo nhỏ. Trong đó, hòn Bảy Cạnh với bãi biển dài và đẹp là nơi có nhiều rùa đến sinh sản nhất ở nước ta.
Rùa biển chỉ có thể sống ở vùng nước sạch sẽ; chúng mất gần 30 năm để đạt tới tuổi trưởng thành và bắt đầu quá trình sinh sản. Tuy nhiên, hiện nay loài rùa biển đang phải đối mặt với nhiều mối đe dọa nghiêm trọng như biến đổi khí hậu, ô nhiễm và nạn săn bắt. Theo thống kê, mỗi năm có 42.000 con rùa biển bị giết hại vì mục đích thương mại.
Quá trình sinh nở của một con rùa cái có thể kéo dài đến bốn tiếng đồng hồ. Rùa mẹ phải tốn rất nhiều sức lực để bơi vào bờ, đào một cái hố sâu nửa mét và đẻ trứng vào đó. Trong chuyến tham quan, chúng tôi có thể nghe được tiếng thở dốc của rùa mẹ khi đẻ trứng. Trong suốt mùa sinh sản từ tháng Sáu đến tháng Chín, những cô rùa mẹ gửi gắm hàng ngàn trứng rùa ở hòn Bảy Cạnh này.
Thế nhưng, chỉ một trong số 1.000 rùa con (0.1%) có thể sống sót đến tuổi trưởng thành, do các nguyên nhân chính là môi trường ô nhiễm và tỉ lệ sống sót tự nhiên thấp. Ngoài ra, loài rùa còn bị đe dọa bởi các hoạt động của con người như việc phục vụ trứng và thịt rùa cho khách du lịch.
Thịnh, 24 tuổi, là nhân viên kiểm lâm trẻ nhất ở Vườn quốc gia Côn Đảo. Ngay phía trên là bức ảnh Thịnh đang đặt những quả trứng rùa vào nơi ấp trứng sau khi mang chúng từ biển vào. Nạn săn bắt đã khiến cho số lượng rùa biển toàn cầu giảm mạnh trong suốt 60 năm qua, do đó chúng rất cần được bảo tồn để không tuyệt chủng. Ngoài ra, sự nóng lên toàn cầu đang ảnh hưởng trực tiếp đến tỉ lệ giới tính của rùa, khiến cho trong tương lai số lượng rùa cái sẽ nhiều hơn rùa đực. Nguyên nhân là vì nhiệt độ ấp trứng sẽ quyết định giới tính của rùa con: nhiệt độ thấp sẽ sinh ra con đực, và ngược lại, nhiệt độ cao sẽ sinh ra con cái.
Vì thế, để tránh bị ảnh hưởng bởi biến đổi khí hậu, người ta chia số trứng rùa ra và ấp ở hai khu vực khác nhau: một khu dưới bóng râm với nhiệt độ thấp để sinh ra con đực, và một khu khác với ánh sáng tự nhiên có nhiệt độ cao hơn để sinh ra con cái. Phương pháp này giúp cân bằng tỉ lệ giới tính của rùa.
Các nhân viên kiểm lâm và tình nguyện viên kiểm tra những ổ rùa trong khu vực ấp trứng. Mỗi thanh tre được cắm xuống cát để đánh dấu vị trí từng ổ, có ghi số thứ tự, ngày rùa mẹ đẻ trứng, số lượng trứng, và tên người kiểm lâm đã mang chúng vào nơi ấp. Họ cần phải rất cẩn thận để tránh dẫm lên những ổ trứng. Đây là lý do tại sao du khách không được phép vào khu vực này.
Khoảng 45 đến 60 ngày sau, trứng rùa nở và những chú rùa con sẽ đào cát để chui lên. Trước đó từ một đến hai tuần, người ta dùng rổ đậy những ổ trứng lại để khi rùa con chào đời, nhân viên kiểm lâm có thể gom chúng lại và thả ra biển, tránh được những rủi ro khi chúng tự tìm đường về với đại dương.
Rùa sơ sinh có thể nhịn ăn trong một tuần. Khoảng 30 năm sau, đến tuổi sinh sản, chúng sẽ tìm được đường trở về nơi mình sinh ra bằng một bản năng bí ẩn mà các nhà sinh vật học chưa giải thích được. Mặc dù tỉ lệ sống sót thấp, nhưng chúng ta vẫn luôn hy vọng rằng nhiều năm sau sẽ được chào đón những bé rùa con này về lại hòn Bảy Cạnh.
