Không gian nghệ thuật Á Space được thành lập vào tháng 5/2018, đến nay đã trở thành một vườn ươm dành cho các nghệ sĩ trẻ trong nước, cung cấp nền tảng để họ thực hiện ý tưởng của mình và từng bước tham gia vào nền nghệ thuật đương đại của Hà Nội.

Vừa qua, Urbanist đã có dịp trò chuyện với nhóm quản lý Á Space để tìm hiểu về chương trình #Solo#Marathon và kế hoạch phát triển không gian nghệ thuật này trong tương lai.

Được khởi động vào đầu năm 2019, #Solo#Marathon là một trong số ít chương trình lưu trú (residency program) dành riêng cho các nghệ sĩ thể nghiệm. Nhiều nghệ sĩ tham gia chương trình chỉ mới chập chững bắt đầu sự nghiệp, rất cần thời gian để phát triển và giới thiệu tác phẩm.

Đến với #Solo#Marathon, các nghệ sĩ sẽ dành thời gian 30 ngày tại Á Space để thực hiện ý tưởng họ đề xuất, đồng thời nhận được sự hỗ trợ từ ban quản lý xuyên suốt quá trình sáng tác. Mỗi dự án sẽ được giới thiệu trước công chúng dưới hình thức sự kiện ngoài trời, buổi biểu diễn hoặc buổi trò chuyện với nghệ sĩ.

Địa điểm tọa lạc bên cạnh đường ray xe lửa ở Long Biên, bao gồm không gian triển lãm ở tầng trệt, được nối với thư viện và phòng họp tầng trên bằng chiếc cầu thang xoắn ốc. Sân thượng bên ngoài được dùng làm khu vực biểu diễn, thảo luận và chiếu phim.

Vào thời điểm Saigoneer đến thăm, Á Space vừa hợp tác với nghệ sĩ Jo Ngô để chiếu các bộ phim của cô trên sân thượng này, dưới bầu trời đêm êm ả của Hà Nội. Khung cảnh yên bình ấy tô đã tô thêm sắc màu dịu dàng cho một không gian sáng tạo sôi động và không ngừng thay đổi; dù thi thoảng lại có tiếng đoàn tàu chạy ngang qua làm gián đoạn bầu không khí dễ chịu ấy.

“#Solo#Marathon là nền tảng hỗ trợ các nghệ sĩ trẻ mới bắt đầu sự nghiệp,” anh Quang, tổng giám đốc của dự án, cho biết. “Vai trò chính của Á Space là nuôi dưỡng các tài năng trẻ. Tôi cảm thấy rằng chương trình #Solo#Marathon đóng góp tích cực cho nền nghệ thuật của Hà Nội. Thành phố không có nhiều dự án dành cho các nghệ sĩ mới vào nghề, vì vậy dự án này là một làn gió mới mà chúng ta đang cần."

Vào cuối tháng 7 năm ngoái, Á Space đã hợp tác với nghệ sĩ Jo Ngô tổ chức một loạt các hội thảo và một buổi giao lưu với khán giả. Không gian triển lãm trưng bày tác phẩm sắp đặt ‘Aquatic Greenery’ (xanh nước cây) của nữ nghệ sĩ đã mang đến một khung cảnh kỳ lạ, nhưng cũng tạo nên một cảm giác rất yên bình. Những hình ảnh và thước phim về cây xanh, sông suối được chiếu trên tường đã cho phép người xem hoàn toàn đắm mình vào thiên nhiên.

Nữ nghệ sĩ đến từ Sài Gòn Jo Ngô là nhân vật trong tháng 7 năm ngoái của Á Space.

Ban tổ chức đã có dụng ý dùng từ "xanh" để miêu tả sự kết hợp và hài hòa giữa màu xanh của cây cối và màu của nước. Giám đốc nhân sự Tree nhận xét: “Jo Ngô khám phá những khoảnh khắc mà cảm xúc của con người vượt ra khỏi sự kiểm soát của tâm trí, khó có thể tìm lại bình yên trong tâm hồn. Đối với Jo, không gian an toàn là hình ảnh một khu rừng, có cây cối và làn nước mát trong, cùng những thanh âm êm dịu. Cô dùng tác phẩm của mình để tạo ra một không gian có thể chữa lành tâm hồn người xem.”

Saigoneer đã trò chuyện riêng với Jo Ngô về quá trình hợp tác với Á Space và lợi ích của chương trình lưu trú này đối với sự nghiệp của cô: “Đây là lần đầu mình tổ chức triển lãm cá nhân với một nhóm hỗ trợ nên cảm giác rất đặc biệt. Thường thì mình phụ trách mọi thứ từ giai đoạn đề xuất ý tưởng cho đến khi tháo gỡ tác phẩm, nhưng lần này mình đã học được cách chia sẻ khối lượng công việc và nhận được rất nhiều sự ủng hộ.”

Jo hết lời khen ngợi những người đã cùng cô thực hiện dự án: “Tại Á, mình cảm nhận được tinh thần đồng đội và mối quan hệ thân thiết, hỗ trợ lẫn nhau của mọi người. Điều đó thật đáng ngưỡng mộ.”

"Mình cũng rất cảm động trước sự nhiệt tình của các bạn tình nguyện viên. Chẳng hạn, anh Phương đã đạp xe từ cầu Long Biên đến đây để đưa mình mấy mẫu cây dại dùng cho tác phẩm. Đôi khi anh ấy đi bộ tận 40 phút và đến sớm chỉ để giúp tụi mình một tay. Cả chị Hương Donna nữa, chị ấy là nghệ sĩ đầu tiên tham gia #Solo#Marathon năm 2019. Công việc sắp đặt và tháo gỡ tác phẩm tốn rất nhiều công sức, nhưng chị luôn rất tốt bụng và không ngại giúp đỡ mình.”

Khi nhiều nơi phải đóng cửa vì COVID-19 vào đầu năm 2020, Á Space bắt đầu kế hoạch xây dựng nền tảng kỹ thuật số Á Space Virtual. Giám đốc Tree chia sẻ: “Trong tình hình đại dịch, chúng tôi đề ra ý tưởng về một không gian ảo để chuyển đổi mọi thứ sang nền tảng kỹ thuật số. Nhờ đó, Á Space sẽ duy trì được hoạt động triển lãm. Đây cũng là cơ hội để các nghệ sĩ không tiện đi lại vẫn có thể trưng bày tác phẩm của họ. Hy vọng rằng chúng tôi sẽ sớm hoàn thành phiên bản beta, khi đó đội ngũ mỹ thuật đa phương tiện ‘MO HOI MO’ sẽ phụ trách triển lãm đầu tiên trên Á Space Virtual.”

Saigoneer cũng xin ban quản lý Á Space một lời khuyên dành cho các nghệ sĩ trẻ có thể đang cân nhắc việc đăng ký tham gia chương trình.

Một đại diện nhóm đã khuyên rằng: “Hãy can đảm và giữ một tinh thần rộng mở. Tôi nghĩ bước đầu tiên đối với tôi khi đến Hà Nội là phải chấp nhận rằng bức tranh nghệ thuật tại đây hoàn toàn khác với những gì tôi tưởng tượng. Tôi từng cho rằng để thành công và học hỏi thêm, nghệ sĩ phải đưa tác phẩm vào được viện bảo tàng hay phòng trưng bày đương đại, nhưng thực sự không phải vậy. Tôi khuyên các bạn hãy sẵn sàng đón nhận mọi cơ hội đang đến với mình.”

[Ảnh đầu bài: Tác phẩm sắp đặt của Xuân Hà, nghệ sĩ tháng 6 năm 2020 của Á Space]

Á Space - Experimental Arts nằm tại Ngõ 59 Ngô Gia Tự, thời gian mở cửa thay đổi tùy theo mỗi chương trình sự kiện. Bạn có thể truy cập trang Facebook và trang web của địa điểm để biết thêm thông tin cũng như cập nhật tin tức về các hoạt động sắp diễn ra tại đây.

Bài viết được dịch lại. Phiên bản gốc được đăng tải lần đầu trên Urbanist Hanoi vào tháng 8/2020.