Giữa cái nóng gay gắt quanh năm ở Sài Gòn, tôi vẫn luôn kiếm tìm cho mình một chút hơi ấm — thứ cảm giác quen thuộc mỗi khi được cuộn mình trong chăn dày vào mùa đông Hà Nội. Đang lướt tìm những địa điểm mang chút không khí “mùa đông” ấy, tôi tình cờ đọc được một bài đánh giá đặc biệt gây tò mò vì nhắc đến điều mà tôi nghĩ là sự kết hợp tuyệt vời nhất: cacao và Harry Potter. Với tâm thế háo hức, tôi đã len lỏi qua những con đường đông đúc quen thuộc của Sài Gòn để tìm đến một con hẻm nhỏ dẫn đến một khu chung cư rộng đến bất ngờ.

Xocoati nằm gọn trên tầng hai và tầng ba của một căn chung cư cũ. Vừa bước vào, tôi đã bị thu hút bởi bức tường treo đầy tranh vẽ, ảnh chụp Hollywood cổ điển, và tấm bảng tên quán ghép từ những mảnh ghép sặc sỡ. Ngay từ khoảnh khắc đầu tiên, không gian ở đây mang lại cảm giác hoài niệm. Khi kéo cửa gỗ để bước vào, tôi lập tức cảm nhận được mùi cacao lan tỏa trong không khí, những bức tường đỏ đậm như màu rượu vang, và một góc nhỏ bày đầy những chiếc cốc gốm đủ màu sắc. Điểm nhấn nổi bật của thực đơn chính là các món cacao, và tôi đã không ngần ngại gọi liền ba loại: Mayan — cacao nguyên chất không pha sữa; Parisian — cacao cổ điển với lớp kem tươi béo ngậy; và Butter Beer, món đồ uống quen thuộc trong thế giới Harry Potter. Điều thú vị là tôi còn được tự tay chọn chiếc cốc yêu thích từ bộ sưu tập cốc đa dạng của quán.

Không gian Xocoati được trang trí với rất nhiều tác phẩm tranh ghép mosaic.

Khai trương thử nghiệm vào mùa xuân và chính thức đón khách vào mùa hè năm 2023, Xocoati là giấc mơ từ thời cấp ba của mình, Vinh, người sáng lập quán chia sẻ. “Cảm hứng ban đầu đến từ tình yêu của mình với cacao. Mình luôn thích vị của nó, đã thử cacao ở khắp Sài Gòn nhưng vẫn chưa tìm được chỗ nào đúng gu,” Vinh nói. “Mình để ý thấy nhiều quán cà phê chỉ tập trung vào cà phê, và tự hỏi tại sao cacao – một thứ cũng ngon không kém – lại không được chú ý như vậy.”

Coziness is a key quality one might find at Xocoati.

Để thực sự làm nổi bật cacao, Vinh đã tự sáng tạo ra những công thức đặc trưng của Xocoati, không dựa trên bất kỳ khuôn mẫu nào. Chẳng hạn, món Mayan được lấy cảm hứng từ công thức truyền thống của người Maya, nhưng đã được biến tấu với chút đường để giảm độ gắt, vẫn giữ nguyên hương vị đặc trưng của cacao.Tôi vẫn nhớ khi gọi món này, bạn pha chế đã hỏi kỹ về "trình" ăn cay của tôi, vì sự kết hợp giữa vị đắng và cay nồng của Mayan là cả một thử thách vị giác. Nhưng chính sự “lạ lùng” này đã khiến nó trở nên đặc biệt. Với Vinh, cacao không chỉ đơn thuần là một hương vị mà còn là một thứ gì đó ý nghĩa hơn rất nhiều.

"Tách cacao là phép ẩn dụ cho cuộc sống."

“Mình thích nghĩ việc pha tách cacao là phép ẩn dụ cho cuộc sống,” Vinh cười và xin lỗi vì đưa ra phép ví von hơi sến súa. “Bạn phải đổ cacao vào ly trước khi thêm sữa. Tương tự, trong cuộc sống, ai cũng phải trải qua vị đắng của khó khăn trước khi cảm nhận được sự ngọt ngào đến sau. Mỗi khi uống một tách cacao, vị đầu tiên có thể cay và đắng, nhưng dư vị cuối cùng lại rất ngọt.” Lấy cảm hứng từ triết lý này, Xocoati mang đến cacao ở dạng nguyên bản nhất, chỉ điều chỉnh chút ít. Hương vị có thể hơi đậm với một số người, nhưng đó chính là điều mà quán muốn gửi gắm.

Những món đồ trang trí đầy sắc màu.

Nhưng cacao ngon chỉ là một phần trong trải nghiệm mà Xocoati mang lại. Bao quanh bởi những bức tường đỏ, các kệ sách treo đầy tranh khảm, bàn cờ gốm, và những ô cửa sổ lớn đón ánh sáng vàng rực rỡ của một buổi chiều Sài Gòn, cả hai tầng của Xocoati tràn ngập những món đồ thú vị. Hai bức tranh vua và hoàng hậu, miêu tả vua Justinian và vợ ông, càng tạo thêm nét cổ điển đậm chất "Trung cổ." Và thật tình cờ, thời kỳ trị vì của Justinian lại trùng với thời điểm người Maya phát hiện ra cacao. Nhờ hợp tác với Toong Teng — một xưởng gốm nay đã chuyển hướng sang nghệ thuật khảm — phong cách nghệ thuật của quán được thể hiện rõ nét.

Bạn có nhận ra ai trong tranh không?

“Mình mong khách đến đây sẽ cảm nhận được trải nghiệm đủ cả năm giác quan. Mình muốn tạo ra một không gian vừa dễ chịu vừa ấm cúng qua âm thanh và mùi hương. Còn về thị giác và xúc giác, mình mong họ cảm nhận được bầu không khí hoài cổ,” Vinh chia sẻ. “Điều mình mong nhất là mọi người có thể ngồi đây, nhâm nhi một tách cacao nóng trong không gian yên bình, như thể họ được đưa về một thời đại khác, có thể là thế kỷ 17 hoặc 18.” Quan sát những vị khách khác trong chuyến ghé thăm, tôi nghĩ rằng sứ mệnh của Xocoati phần nào đã được hoàn thành: một cặp đôi khe khẽ thì thầm bên góc nhỏ êm dịu; hai nhóm bạn rôm rả trò chuyện; và một vị khách lặng lẽ ngồi đọc sách dưới ánh chiều vàng dịu gần hoàng hôn.

Một buổi chiều ở Xocoati.

Tuy nhiên, quán không trang trí theo phong cách Harry Potter như tôi đã  kỳ vọng qua các bài đánh giá trên TikTok. Ngay cả món Butter Beer, vốn được khách hàng yêu thích, cũng chỉ là một “ý tưởng bất chợt.” Vinh chia sẻ rằng món uống này ban đầu được tạo ra như một sản phẩm đặc biệt cho mùa Halloween 2023. Anh thẳng thắn bày tỏ, dù danh tiếng trên mạng mang lại nguồn thu ổn định, anh thật sự mong rằng nếu Xocoati có "viral" thì đó phải là nhờ vào chính chất lượng đồ uống, đặc biệt là cacao.

Không nổi tiếng như cà phê nhưng cacao Việt Nam cũng được các chuyên gia đánh giá cao.

“Mở Xocoati rồi mình mới biết cacao Việt Nam thực ra được người nước ngoài đánh giá rất cao. Nhiều thương hiệu quốc tế còn bất ngờ trước chất lượng vượt trội của cacao trồng ở các khu vực như Tây Nguyên,” Vinh giải thích thêm về sự đặc biệt của cacao Việt. “Cacao Việt Nam tùy vùng trồng mà có hương vị riêng biệt. Cacao ở Vũng Tàu thường có chút vị mặn thoang thoảng của gió biển, còn cacao ở vùng đồng bằng sông Cửu Long, như Bến Tre, đôi khi lại phảng phất cả hương dừa.”

Khách đến quán còn có thể tự chọn chiếc cốc yêu thích để thưởng thức món uống của mình.

Chính những nét đặc trưng vùng miền này đã thúc đẩy ước mơ của Vinh về việc mở một trang trại cacao để hiện thực hóa mô hình “từ nông trại đến ly.” “Mình đang cố gắng học hỏi thêm về nông nghiệp, cách canh tác và kiểm soát chất lượng,” anh chia sẻ về mục tiêu tự cung tự cấp nguồn cacao và đưa Xocoati phát triển thành một chuỗi cà phê chuyên nghiệp với nhiều chi nhánh hơn. Tuy nhiên, dù bận rộn với những kế hoạch kinh doanh dài hạn, ưu tiên hàng đầu của Vinh vẫn là giữ vững tinh thần của Xocoati. Không muốn đánh đổi trải nghiệm chân thực để đổi lấy lượng khách đông hơn hay lợi nhuận cao hơn, Vinh tâm sự: “Mình nghĩ ai hợp với quán thì sẽ gắn bó. Trong 100 người, nếu chỉ 50 người đồng cảm với tầm nhìn của Xocoati, mình sẵn sàng chấp nhận mất 50 người còn lại để giữ những người hiểu mình.”

Phần lớn đồ gốm sứ ở quán đều là hàng thủ công.

Nhấp một ngụm cacao nóng, tôi nhận ra mình cứ nán lại lâu hơn dự định. Không khí nơi đây chưa hoàn toàn tái hiện lại được cái cảm giác ấm áp đặc trưng của mùa đông Hà Nội, nhưng với tiết trời 38 độ ở Sài Gòn thì tôi tạm hài lòng. Dù sao thì Xocoati cũng đã bù đắp lại bằng những món cacao độc đáo và một góc nhỏ đầy nghệ thuật. Giờ đây, trên bản đồ Google Maps của tôi, Xocoati đã được đánh dấu đỏ, dành riêng cho những khi cần một chút không khí Hà Nội hay đơn giản là cơn thèm cacao bất chợt.

Xocoati Coffee mở cửa 1h chiều–10h30 tối trong tuần, và 10h sáng–10h30 tối vào cuối tuần.

Đánh giá:

Hương vị: 4/5
Giá cả: 3/5 — trung bình 70,000VND một món
Không gian: 5/5
Độ thân thiện: 5/5
Địa điểm: 3.5/5 —  khá khó để tìm chỗ gửi xe máy và phải đi theo chỉ dẫn của quán để tìm đúng chỗ.

Thái An là người thích hành lá đỏ, mê cà phê robusta rang đậm, và là một "đài phát thanh" chính hiệu đến từ Hà Nội.