Từ trước đến nay, diễn viên lồng tiếng hiếm được để ý đến vì họ luôn là những người nấp mình trong phòng thu để thổi hồn giúp những bộ phim thêm phần hấp dẫn. Nhưng vẫn còn rất nhiều bạn trẻ vô tình chạm mặt rồi bắt duyên với công việc "hóa trang giọng nói."
Đọc bài viết bằng tiếng Anh ở đây.
Tôi hẹn gặp lần lượt Kim Ngân và Như Quỳnh sau khi tìm đến lớp học Tiếp cận lồng tiếng cơ bản. Cả hai đều là những người trẻ, rẽ hướng sang theo đuổi ngành lồng tiếng dù ban đầu vốn đã có công việc toàn thời gian.
Kim Ngân trước đây là sinh viên ngành Hàn Quốc học tại một trường đại học lớn. Theo học được hai năm, cô nàng phải tạm ngừng vì điều kiện gia đình không cho phép. Trong lúc chới với, một người bạn đã giới thiệu cho Kim Ngân về công việc này. Cảm thấy phù hợp, Ngân bắt đầu đăng ký học tại một trung tâm đào tạo, đồng thời tự tìm hiểu thêm kiến thức thông qua mạng xã hội và các anh chị diễn viên lồng tiếng đi trước.
Đối tượng theo học các khóa đào tạo lồng tiếng hầu hết là những bạn trẻ. Họ đều là những tay ngang nên ban đầu gặp nhiều khó khăn trong việc điều khiển tông giọng và diễn xuất.
Còn với Như Quỳnh, vì là một nhân viên truyền thông, cô nàng thường xuyên tiếp xúc với các diễn viên lồng tiếng trong những buổi thu giọng cho TVC quảng cáo. Ban đầu là tò mò, sau đó là thích thú, Như Quỳnh tra tìm rồi phát hiện một khóa học lồng tiếng thú vị, được nhiều người đánh giá là uy tín, chất lượng. Cô quyết định theo học mà chẳng mấy chần chừ vì cô nhớ rằng, bản thân khi nhỏ đã từng rất thích công việc này.
Và bất ngờ thay, sau khi tham gia nhiều khóa học khác nhau để rồi cùng gặp gỡ tại khóa Tiếp cận lồng tiếng cơ bản tại GREEN Voices, hai cô gái trẻ đều vô cùng ngạc nhiên khi nhận ra những gì bản thân từng tưởng tượng về nghề diễn viên lồng tiếng thực chất không hề giống với hiện thực. “Vì một diễn viên lồng tiếng thực lực cần nhiều hơn một chất giọng đẹp để có thể 'hóa trang giọng nói' cho những cuộc đời họ chưa từng trải qua,” Như Quỳnh khẳng định.
Cần nhiều hơn một chất giọng đẹp
Để trở thành một diễn viên lồng tiếng, Quỳnh và Ngân phải học rất nhiều bài học khác nhau. Nhưng bất ngờ nhất là ở những buổi đầu tiên, cả hai lại được dạy về...diễn xuất. “Diễn viên lồng tiếng cũng là diễn viên. Vì vậy, việc học diễn xuất giúp chúng mình điều khiển cảm xúc, giọng nói một cách thông minh và linh hoạt hơn cả,” Kim Ngân kể. Mỗi buổi như vậy, họ sẽ hóa thân thành những nhân vật có giới tính, độ tuổi, tính cách khác nhau. Từ đó, Kim Ngân và Như Quỳnh buộc phải khai thác thêm nhiều tông giọng riêng cho bản thân trong từng trường hợp nhất định. Mục đích của bài học là giúp diễn viên lồng tiếng có thể nhanh chóng chọn ra hướng giải quyết thích hợp cho nhân vật họ đảm nhận khi bước vào phòng thu.
Kim Ngân đọc phần thoại cho nhân vật được phân vai.
Cả hai cũng phải dành rất nhiều thời gian để cải thiện chất giọng của bản thân. Làm sao để nói tròn vành rõ chữ, đúng chính tả, làm sao để kéo tông giọng trầm xuống để giống một người già hay âm giọng méo như một người ngoại quốc. Dù không nghiên cứu hết tất cả các nhân vật, nhưng những kỹ thuật phổ biến đều được thầy cô chỉ dạy. Kim Ngân chia sẻ: “Mình phải tập mãi mới có thể nói được giọng của những cô bé yểu điệu, thục nữ, vì ngoài đời, có bao giờ mình giống như vậy đâu!”
Nhưng cũng nhờ vậy mà với mỗi nhân vật, các diễn viên lại như được sống một cuộc đời khác nhau. Mười ngày cuối của khóa học, hai cô gái trẻ cùng các bạn chung lớp bắt đầu thực hành tại phòng thu, lồng tiếng cho rất nhiều phân đoạn phim khác nhau hệt một diễn viên thực thụ. “Cảm giác rất khó tả”, Như Quỳnh kể, “vừa run rẩy, vừa phấn khích, vừa lóng ngóng vì bản thân liên tục sai sót hết lần này đến lần khác." Ở những buổi thực hành này, chẳng ai trong số họ biết trước bản thân sẽ trở thành nhân vật nào cho đến tận khi chuẩn bị vào phòng thu. Và cứ thế, họ buộc phải luôn chuẩn bị tinh thần cho những khó khăn mới lạ, mở rộng giới hạn của bản thân.
Giáo viên lớp học làm mẫu với nhân vật Moana trong bộ phim cùng tên của Disney.
“Công việc của một diễn viên lồng tiếng trên thực tế khác hơn nhiều so với suy nghĩ của mình. Nhưng càng hiểu, mình lại càng yêu thích nghề này hơn,” Kim Ngân bày tỏ. Ngân mê những ngày được vào phòng thu, thích nhất là khoảnh khắc cùng các bạn học đóng cảnh quần chúng. Những cảnh như vậy đều không có kịch bản, mỗi người phải tự nghĩ lời thoại, lựa chọn tông giọng rồi tương tác với nhau thật mượt mà. “Lúc đó, mọi người đều tương tác rất ăn ý với nhau. Chỉ là một cảnh nhỏ nhưng ai cũng thấy rất vui!” Kim Ngân cười nói.
Nhiều cơ hội đi cùng với sự cạnh tranh lớn
Sau khi kết thúc khóa học, Kim Ngân bắt đầu công việc diễn viên lồng tiếng tại một studio chuyên lồng tiếng cho phim hoạt hình Nhật Bản. Từ trước đến nay, Kim Ngân vẫn đinh ninh rằng ngành lồng tiếng không mấy phát triển. Thế nhưng cô nàng đã lầm. Với sự đổ bộ không ngừng nghỉ của các phim nước ngoài, cùng sự nở rộ của TVC quảng cáo, sách nói,v.v. nhu cầu tìm kiếm diễn viên lồng tiếng cũng tăng cao.
Kim Ngân theo học Lớp học Tiếp cận lồng tiếng cơ bản với một bố buổi được trực tiếp thầy Khánh Hoàng — Cựu giám đốc nhà Hát kịch TP. Hồ Chí Minh hướng dẫn.
Có cung, có cầu, số lượng diễn viên lồng tiếng nhiều đếm không xuể. “Nghề này, tuổi tác hay bằng cấp không quan trọng. Quan trọng nhất là thực lực,” Kim Ngân khẳng định. Vì vậy, trong 1 dàn ứng viên ứng cử cho một vai nam chính, bạn có thể thấy cả một bé gái 10 tuổi, một chàng trai 20 tuổi, một người đàn ông đã hơn 40 là chuyện bình thường. Ở công ty hiện tại của Kim Ngân, diễn viên lồng tiếng triển vọng nhất cũng chỉ mới 8 tuổi.
Không những thế, các trung tâm đào tạo diễn viên lồng tiếng đang mọc lên ngày một nhiều. Thế nhưng không phải nơi đâu cũng đảm bảo chất lượng. Trước đây, Kim Ngân cũng từng đăng kí một trung tâm đào tạo có tiếng trong ngành. Đơn vị này truyền thông rằng sẽ chỉ dạy tận tình từng kiến thức, đồng thời đảm bảo cơ hội nghề nghiệp về sau. Thế nhưng đến khi nhập học, mọi thứ cô nhận lại chỉ là những thất vọng. Kim Ngân lúc bấy giờ đến lớp chỉ biết tự tập với một đoạn thoại trên máy tính rồi đi về mà không hề nhận được bất kì kiến thức, nhận xét, góp ý nào cả. Đôi khi giảng viên đến lớp chỉ để ghi hình nhằm có thêm hình ảnh quảng bá truyền thông phục vụ công tác tuyển sinh. Sau khi kiên trì được bốn tháng mà không cảm thấy tiến bộ, Kim Ngân quyết định từ bỏ.
Như Quỳnh thực hành lồng tiếng trong phòng thu.
Tìm hiểu nơi uy tín để tin tưởng, gửi gắm ước mơ là bài học đầu tiên, lớn nhất mà Kim Ngân học được trong con đường theo đuổi nghề. Cô cũng đưa ra lời khuyên rằng cần tìm những trung tâm đào tạo cam kết số giờ thực hành với giảng viên vì chỉ có thực hành liên tục trong phòng thu, va vấp với nhiều dạng nhân vật mới giúp bản thân tiến bộ nhanh được. “Chỉ cần tìm được một trung tâm uy tín, những bài học về lồng tiếng trở nên vô cùng giá trị, thậm chí với cả những người không muốn theo đuổi nghề này. Vì có một chất giọng tốt, một tâm trí tỉnh táo, điều khiển cảm xúc linh hoạt vốn là điều mà ai cũng cần biết,” Kim Ngân khẳng định.
