Có lẽ không nhiều người biết rằng Dinh Độc Lập  đã từng là một dinh thự nguy nga tráng lệ mang phong cách kiến trúc Tân Baroque với lối trang trí nội thất xa hoa đậm chất Tây phương.

Là một trong những di tích lịch sử nổi tiếng của thành phố Hồ Chí Minh, Dinh Độc Lập nằm nép mình giữa ốc đảo xanh tươi ở Quận 1, thầm lặng lưu giữ những dấu ấn lịch sử không thể nào quên. Trước khi trở thành biểu tượng của chiến thắng, hòa bình và thống nhất, công trình này có cấu trúc ban đầu hoàn toàn khác và được xây dựng để đáp ứng khiếu thẩm mỹ cầu kỳ, khoa trương của chính quyền thực dân.

Diện mạo đồ sộ và hoa lệ ấy giờ đây chỉ còn được lưu lại trong tranh ảnh cũ, trong đó có bộ ảnh Saigoneer giới thiệu dưới đây được chụp trong thập niên 1920. Vào thời điểm đó, công trình có tên gọi dinh Norodom. Từ những chiếc cột chạm trổ cầu kỳ đến tấm thảm với hoa văn trang nhã và bộ đèn chùm sang trọng, từng chi tiết đều thể hiện phong cách thiết kế mang ảnh hưởng từ kiến trúc Tân Baroque của vị kiến trúc sư ban đầu.

Hình ảnh cấu trúc cũ của Dinh Độc Lập trên báo Le Monde của Pháp số ra ngày 23 tháng 2 năm 1884.

Sau khi chiếm xong Lục tỉnh Nam Kỳ, thực dân Pháp muốn xây dựng một trụ sở cố định cho chính quyền đô hộ. Vì vậy, vào ngày 23 tháng 2 năm 1868, Thống đốc Nam Kỳ Pierre-Paul de la Grandiere đã làm lễ đặt viên đá đầu tiên khởi công xây dựng dinh thống đốc (Palais du Gouvernement-General/ Palais du Gouverneur) ở Sài Gòn

Trọng trách thiết kế dinh thống đốc được trao cho Georges l’Hermitte, một kiến trúc sư được đào tạo theo phong cách Beaux-arts. Sau khi hoàn thành, dinh thống đốc được đặt tên là dinh Norodom theo tên nhà vua nước Campuchia thời đó, và là nơi ở của nhiều đời Thống đốc Nam Kỳ bắt đầu từ Thống đốc Dupre. Về sau, nơi đây thuộc về các Toàn quyền Đông Dương nên lại được gọi là Dinh toàn quyền (Palais du Gouverneur général). Khi Phủ Toàn quyền Đông Dương ở Hà Nội được xây dựng xong thì các Toàn quyền chuyển ra Hà Nội sinh sống và làm việc, chỉ thỉnh thoảng ở tại dinh khi vào Sài Gòn.

Mặt tiền của dinh. 

Năm 1905, Toàn quyền Paul Doumer viết trong nhật ký của mình rằng: “Khi chúng tôi đến đó vào năm 1897, dinh thự trông giống như bị bỏ hoang vì đã không được sử dụng suốt 10 năm. Điều này là do vị Toàn quyền luôn ở Bắc Kỳ để làm việc, không còn sống ở Nam Kỳ nữa, chỉ trừ một số dịp cần phải vào đó vài ngày.”

Toàn cảnh dinh Norodom nhìn từ trên cao, xung quanh là những khoảng đất rộng rãi.

Tua nhanh tới năm 1962, một trận đánh bom sử dụng hai máy bay AD6 nhắm vào dinh Norodom đã khiến công trình bị hư hại nặng nề. Do không thể khôi phục lại nguyên trạng, cấu trúc cũ đã bị san bằng để xây một dinh thự mới theo thiết kế mà chúng ta nhìn thấy ngày nay.

Với sự giàu có của đế quốc thực dân lúc bấy giờ, không có gì ngạc nhiên khi dinh Norodom thể hiện sự xa hoa tột bậc trong từng chi tiết thiết kế. Hãy cùng Saigoneer tham quan không gian sang trọng bên trong dinh qua loạt ảnh dưới đây:

Đại sảnh phía sau cửa chính.

Phòng ngủ dành cho khách.

Phòng ăn có vẻ quá rộng so với bộ bàn ghế.

Một phòng ngủ khác trong dinh.

Phòng tiếp tân.

Hành lang rộng thoáng.

Mô hình chiếc thuyền đươc phủ sơn mài đặt trên cầu thang chính.

Vọng lâu trong khuôn viên dinh.

Phòng khách rộng nhất trong dinh.

Phòng tiếp tân từ góc chụp khác.

Phòng khách nhỏ hơn. 

Khu vực tiếp khách ở sảnh.

Văn phòng làm việc chính của dinh.

[Ảnh: Người dùng Flickr manhhai]