Sài·gòn·eer

BackDi Sản » 'Cổng Thành Gia Định' 1913: Cánh cổng dẫn vào hư không

'Cổng Thành Gia Định' 1913: Cánh cổng dẫn vào hư không

Một số trang web du lịch cho rằng một trong những cánh cổng của Thành Gia Định xưa vẫn còn tồn tại đến nay, và nằm ở ngã tư Đinh Tiên Hoàng-Phan Đăng Lưu ở Quận Bình Thạnh, gần Lăng Lê Văn Duyệt. Tuy nhiên, ta chỉ cần nghiên cứu một chút về lịch sử của khu vực này để đặt dấu hỏi về tính chính xác của thông tin ấy.

Thường được gọi là Cổng Thành Gia Định, cánh cổng trên được xây nối tiếp vào tường ngoài của trường trung học Trương Công Định. Nhìn thoáng qua, cánh cổng này quả có nét tương đương với cổng phía đông của  năm 1837, thông tin Thành Gia Định được biết đến nhờ bản vẽ nổi tiếng về cuộc tấn công của Pháp năm 1859, mặc dù rõ ràng nó đã được xây dựng ở một quy mô nhỏ hơn đáng kể.

Một bản đồ năm 1966 của ngã tư Đinh Tiên Hoàng-Phan Đăng Lưu.

Tuy nhiên, cả Lũy Bán Bích xây năm 1772, và hai tòa thành lần lượt được xây dựng vào năm 1790 và năm 1837 ( xem thêm về "Các Thành cổ Gia Định" tại đây), đều nằm quá xa khu phố này, ta có thể loại bỏ suy đoán rằng cánh cổng từng là một phần của thành cổ Gia Định.

Những bản đồ cũ vẽ khu đất trường THCS Trương Công Định ngày nay cho thấy, trước kia, tại đây là Trường Vẽ Gia Định (École de Dessin Gia-Dinh), một trường nghệ thuật do người Pháp thành lập năm 1913 để các sinh viên Trường Mỹ nghệ Bản xứ Thủ Dầu Một (École d’Art Indigène de Thu-Dau-Mot, giảng dạy chủ yếu nghề khắc gỗ và sơn mài); và Trường Mỹ nghệ Biên Hòa (École d’Art de Bien-Hoa, dạy chủ yếu là gốm sứ và đúc đồng) có thể tiếp tục học lên cấp cao hơn. Vào những năm 1920, khuôn viên trường được mở rộng với một tòa nhà hai tầng được xây mới, nằm ở phía tây tòa nhà cũ (vị trí của Đại học Mỹ thuật ngày nay).

Trường Vẽ Gia Định (The École de Dessin Gia-Dinh) chụp vào những năm 1920. 

Là một cơ sở đào tạo quan trọng cho nhiều họa sĩ và nhà điêu khắc tiên phong ở miền Nam, ngôi trường được đổi tên thành Trường Mỹ nghệ Thực hành Gia Định (École des Arts Décoratifs de Gia-Dinh) vào năm 1940, và sau năm 1954, nơi này trở thành Trường trung học Trang trí Mỹ thuật Gia Định, nay là Đại học Mỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh.

Sau đó, tất cả các hoạt động của trường đại học đều tập trung trong tòa nhà xây trong những năm 1920. Còn tòa nhà cũ ở ngã tư Đinh Tiên Hoàng-Phan Đăng Lưu được quy hoạch lại và sau này trở thành trường THCS Trương Công Định.

Mặt tiền Trường trung học Trang trí Mỹ thuật Gia Định. Ảnh chụp năm 1960.

Cho đến ngày nay, cánh cổng có khắc chữ “Gia-Định” vẫn tồn tại và hiện là một phần của bức tường bao quanh trường Trương Công Định.

Tim Doling là tác giả của cuốn sách The Railways and Tramways of Viet Nam (White Lotus Press, 2012) và các sách hướng dẫn lịch sử như Exploring Huế (Nhà Xuất Bản Thế Giới, Hà Nội, 2018), Exploring Saigon-Chợ (Nhà Xuất Bản Thế Giới, Hà Nội, 2019) và Exploring Quảng Nam (Nhà Xuất Bản Thế Giới, Hà Nội, 2020). Để biết thêm thông tin về lịch sử Sài Gòn, hãy truy cập trang web của Tim tại: www.historicvietnam.com.

Bài viết liên quan

in Di Sản

Những con đường và quảng trường nổi tiếng ở Sài Gòn: Quảng trường Quách Thị Trang

Với bài đầu tiên trong loạt bài về lịch sử của những con đường và quảng trường nổi tiếng ở Sài Gòn và Chợ Lớn, tác giả Tim Doling chọn kể lại câu chuyện về quảng trường Quách Thị Trang.

in Di Sản

[Ảnh] Giấc mơ trưa giữa lòng Sài Gòn qua các thập kỷ

Với vô số tư thế ngủ ngon giấc sau đây, tưởng như ta có thể nghe được cả tiếng ngáy "khò khò" phát ra từ các bức ảnh. 

in Di Sản

[Ảnh] Ngôi đền Sri Thendayuthapani: Dấu ấn kiến trúc của người Tamil giữa lòng Sài Gòn

Từng có thời, Sài Gòn là nơi sinh sống của một cộng đồng nhỏ những người Ấn Độ tản cư với màu sắc văn hóa rất đặc trưng. Dù họ từng là một phần của lịch sử thành phố, tuy nhiên lại mảng màu văn hóa nà...

in Di Sản

[Ảnh] Quà vặt đường phố Sài Gòn năm 1966

Ẩm thực đường phố từ lâu đã là nét văn hóa giản dị và đặc sắc của Sài Gòn. 

in Di Sản

[Ảnh] Sài Gòn năm 1902 qua những bức ảnh nhuốm màu thời gian

Sài Gòn của năm 1902 là một thành phố yên ắng, nơi cư dân còn có những phút thư thả mơ màng, lim dim dưới mái tranh, bên những con kênh yên ắng đậu đầy xuồng ghe, xung quanh là quân lính Pháp với đồng...

in Di Sản

[Ảnh] Trung tâm Sài Gòn năm 1972: Vừa lạ vừa quen

Nhìn ngắm những tấm hình của một nơi chốn ta thuộc đến cả hàng cây ở thời điểm ta còn chưa được sinh ra mang lại những cảm xúc thật khó tả. Hệt như khi nghe một bài hát yêu thích được hòa phối lại và ...

Đồng Sáng Tạo

in Giáo Dục

Các trường quốc tế tập trung hơn vào sức khỏe tinh thần của học sinh

Nếu học sinh không được chăm sóc về tinh thần và cảm xúc, các em sẽ khó phát huy hết tiềm năng trong cả việc học ở trường lẫn giao tiếp ngoài xã hội.

in Ăn & Uống

Saigon Café quốc tế hóa trải nghiệm buffet cho thực khách

Là một trong những nơi phục vụ buffet hải sản đẳng cấp nhất thành phố, nhà hàng Saigon Café tại Sheraton Saigon Hotel & Towers đang hướng đến mục tiêu nâng tầm danh tiếng của mình bằng cách mở rộng th...

in Resort

Vì sao Phú Quốc là điểm đến hàng đầu cho gia đình vào mùa Tết 2022

Không khó hiểu vì sao Phú Quốc, thành phố đảo đầu tiên của Việt Nam, là điểm đến yêu thích hàng đầu trong nước vào bất kể thời điểm nào trong năm: những triền biển hoang sơ ngập nắng, hải sản tươi sốn...

in Ăn & Uống

Thiết kế ‘nhìn yêu ngay’ của tặng phẩm đầu năm A Night On Earth: Khi một nét vẽ dụng công hơn ngàn lời chúc tụng

Gây ấn tượng thị giác mạnh mẽ với hai gam màu tương phản, thiết kế hộp quà A Night On Earth là sáng tạo của nhà minh họa-thiết kế Erica Dorn cho phiên bản whisky giới hạn vừa ra mắt dịp năm mới. Không...

in Resort

Đón một mùa Tết cổ truyền đầy mới mẻ tại Four Seasons The Nam Hai

Nói đến Tết là nói tới những phong tục cổ truyền đặc sắc. Phong vị xuân khó có thể trọn vẹn nếu bỏ qua cách “ăn Tết,” “lễ Tết,” và “chơi Tết” truyền thống, được hình thành và lưu giữ cả ngàn đời nay. ...

in Dịch Vụ

Với Homebase, mọi ước mơ sở hữu nhà chung cư, nhà đất hay đất nền đều nằm trong tầm tay

Ở Việt Nam, nhà đất luôn là một trong những lựa chọn đầu tư được quan tâm nhất, nhưng cũng là lựa chọn phức tạp và dễ gặp trở ngại nhất. Nhưng giờ đây, người mua nhà có thể giảm thiểu nhiều rủi ro và ...