Phải tự nhận bản thân không phải là một người cập nhật nhanh các xu hướng mới trên mạng xã hội, tôi mới tải TikTok về điện thoại trong khoảng một tháng trở lại đây. Cá nhân tôi thấy đa phần các clip trên nền tảng này tập trung nhiều vào nội dung giải trí và do đó thường lướt qua rất nhanh. Tuy nhiên sẽ là sai lầm khi cho rằng không có ngoại lệ. 

Cách đây không lâu, tôi tình cờ xem được đoạn clip với độ dài khoảng một phút của một tài khoản có tên gọi 16 Memories, và ngạc nhiên khi bản thân đã dừng lại xem toàn bộ clip. Một phần vì chất lượng quay dựng được đầu tư đàng hoàng, nhưng lý do khiến tôi miệt mài xem từ video này đến video của kênh rồi bất chợt sống mũi cay cay, mắt ươn ướt chính là những câu chuyện rất đời và rất người ở thành phố hoa phượng đỏ.

Nghe Hải Phòng kể

Chưa từng một lần tới Hải Phòng, có lần tôi tò mò hỏi một người bạn quê ở thành phố cảng: "Hải Phòng quê bạn có gì?" Cô bạn tôi liền liệt kê nhanh những "đặc sản" địa phương như các cảng biển lớn tấp nập ngày đêm hay hoa phượng đỏ rực khi thành phố vào hè, bánh đa cua, bánh mì que, những con đường thênh thang và những chiếc xe đạp điện lao nhanh như gió trên đường, v.v. Có lẽ đó cũng là những hình ảnh mà đa số bạn đọc đã biết thông qua sách báo hay trang mạng xã hội về trung tâm vận tải biển lớn hàng đầu cả nước. Nhưng qua ống kính của những người trẻ đằng sau 16 Memories, Hải Phòng lại như một con người, có cơ thể, có tâm tư, có câu chuyện hoàn chỉnh. Và bởi lẽ đó 16 Memories trở thành những người kể chuyện mẫn cán thành phố này, theo một phong cách rất lạ. 

Trong các đoạn video ngắn này, nhân vật chính là chàng thanh niên 16 tuổi sửa xe trên hè phố, là bác nhặt rác khiếm thính nhưng thiện lương, hay là cặp vợ chồng có hai xe quà sáng, đứng bán cạnh nhau mỗi ngày… Nội dung của kênh đơn giản là "chụp lén" hình ảnh những người lao động trên hè phố, in chúng ra để tặng cho nhân vật, sau đó sẽ trò chuyện với họ về cuộc sống mưu sinh hàng ngày. Các clip diễn ra tự nhiên, không kịch bản.

Nhân vật trong các clip của 16 Memories là những người lao động trên hè phố. 

Tại sao lại là 16? Chia sẻ về cái tên đặc biệt này, Tiến Huy, cameraman của nhóm cho biết: "Bởi vì 16 là đầu biển số xe cũ của Hải Phòng. 'Memories' là những ký ức. 16 Memories, đúng như cái tên của nó, lưu giữ hình ảnh về con người mảnh đất hoa phượng đỏ." Do vậy định hướng nội dung của nhóm là cố gắng giữ lại những điều thực tế nhất, nguyên sơ nhất của thành phố thay vì dàn dựng và nhồi nhét ý nghĩa gượng ép.

Ekip thực hiện của kênh chỉ gồm hai thành viên rất trẻ, Tiến Huy và Anh Huy, hiện đều là sinh viên tại các trường đại học tại Hà Nội. Dù kênh mới được thành lập vào ngày 24/1 vừa qua, nhưng hai bạn trẻ đã thu hút được trên 970.000 followers với hàng triệu lượt xem cho mỗi đoạn clip. 

Tuy nhiên, những thành công về mặt con số này không phải là động lực lớn nhất của nhóm. Tiến Huy chia sẻ: "Quá trình xây dựng kênh, được tiếp xúc với nhiều người và nghe nhiều câu chuyện đã giúp bọn mình có cái nhìn đa chiều hơn về cuộc sống, về những ngành nghề lao động khác nhau, về nỗi vất vả của mỗi con người ở Hải Phòng mưu sinh…"

16 Memories trong một lần tác nghiệp. 

Hành trình "săn" nhân vật đầy gian nan

Vì đây là dự án truyền thông đầu tiên cả hai tham gia, nên những ngày đầu còn khá "cây nhà lá vườn" và cũng có nhiều sự cố xảy ra. Đáng nhớ nhất với cả hai có lẽ là lần đầu tiên để lạc mất nhân vật là một anh sửa xe bên vỉa hè. Sau khi chụp hình và đi in ảnh, bộ đôi quay lại để trao ảnh và trò chuyện với anh thì bị mất dấu. Công cuộc "truy tìm" bắt đầu, gặng hỏi mãi những người dân xung quanh nhưng nhận lại chỉ là cái lắc đầu bất lực, sau biết bao lần trao ảnh thành công, đó là lần đầu tiên không một câu chuyện nào được kể. Quá trình chụp-in-trao tưởng dễ đấy nhưng cũng lắm lúc trầy trật, hồi hộp như một cuộc đi "săn."

Hơn 30 nhân vật tức 30 câu chuyện đã được kể, vui có, buồn có song có lẽ để lại trong lòng hai chàng trai trẻ nhiều nghĩ suy nhất là câu chuyện của bác Tường nhặt rác. "Tình cờ vào một buổi tối, chúng mình gặp bác ở trên đường Nguyễn Đức Cảnh, bọn mình đã quan sát một lúc và quyết định sẽ theo bác đến cùng để chụp ảnh. Quá trình chụp rất mất thời gian vì là buổi tối lại cộng thêm việc bác di chuyển nữa. Theo về đến nơi mới ngỡ ra rằng bác bị hỏng một mắt, không nghe không nói được," 16 Memories nói về câu chuyện mà nhóm có nhiều kỷ niệm nhất. 

Tấm ảnh 16 Memories trao tặng bác Tường. 

"Vợ bác cũng mắc căn bệnh tương tự còn con gái bác tuy nghe được nhưng gần như không nói. Khi bác Trường nhận được ảnh chụp cá nhân và cả gia đình nhận được ảnh tập thể, tuy không nói được, nhưng bằng những hành động cử chỉ chúng mình đã cảm nhận được gia đình bác rất vui, rất cảm kích… Lúc ra về bác còn bắt tay, cúi người chào nhiều lần khiến bọn mình không bao giờ quên," 16 Memories bồi hồi nhớ lại. 

Mong đi thật xa để kể thật nhiều

Chia sẻ về lý do tại sao chọn TikTok, 16 Memories cho rằng: "Vì số lượng người trẻ hoạt động trên nền tảng này rất nhiều, nhưng không thực sự có quá nhiều nội dung nhân văn để họ tiếp cận, mà đa số là những nội dung giải trí, thậm chí là cũng có cả nội dung xấu, gây ảnh hưởng tiêu cực tới thế hệ trẻ. Mục đích của kênh là giúp người dùng trẻ có thêm những cái nhìn nhân văn, đa chiều hơn trong cuộc sống. Thêm vào đó, lượng tiếp cận của TikTok rất lớn, nên bọn mình có thể nhanh chóng tiếp cận được với nhiều người, lan tỏa những thông điệp ý nghĩa."

Clip do nhóm thực hiện về bác Tường, người đàn ông bị bệnh bẩm sinh nhặt ve chai để nuôi sống cả gia đình. Nguồn: kênh YouTube của 16 Memories. 

Chia sẻ về những dự định tương lai, 16 Memories cho biết: “Bọn mình hy vọng sẽ đi nhiều nơi hơn để kể được nhiều câu chuyện của những con người không chỉ ở Hải Phòng mà còn ở những thành phố khác. Như vậy, các giá trị nhân văn sẽ được nhân rộng hơn.”

Những câu chuyện sắp tới của 16 Memories sẽ không chỉ ở thành phố hoa phượng đỏ. 

16 Memories là một minh chứng cho thấy sự sáng tạo đôi khi khởi nguồn từ những điều đời thường nhất. Lượt theo dõi của 16 Memories vẫn đang tăng với tốc độ đáng kinh ngạc và sẽ sớm đạt mốc một triệu người trong thời gian vài tuần tới. Đây là tín hiệu đáng mừng cho thấy những thông điệp nhăn vân, nếu được kể một cách cuốn hút, sẽ vẫn tìm được chỗ đứng và tạo được ảnh hưởng trên mạng xã hội của người trẻ.