Sớm tìm ra phong cách riêng, nghệ sĩ collage Chú Môi đã có một chặng đường hoạt động nghệ thuật đầu tiên nhiều dấu ấn.
Chú Môi, tên thật là Nguyễn Duy Anh, là một họa sĩ-nhà thiết kế gây chú ý với các tác phẩm thuộc trường phái nghệ thuật collage (cắt dán) và abstract (trừu tượng). Trong các sáng tác của Chú Môi, ta thấy sự sánh đôi ngẫu hứng của các hình ảnh cũ-mới, Đông-Tây, sang trọng-bình dị, v.v. được xử lý thô sơ nhưng rất cuốn hút.
Trong một lần tìm cảm hứng sáng tác, anh đã bị thu hút bởi sự phá cách của phong cách collage, nên đã tự thử thách bản thân thực hiện một bức collage mỗi ngày. Từ đấy, anh mau chóng trở thành hiện tượng trong cộng đồng sáng tạo với album "Môi’s Outer Space," bao gồm 20 bức vẽ kể về thế giới quan đầy thú vị của chàng trai tuổi 23.
Sau hai năm kể từ dấu ấn đầu tay, ở ngưỡng chơi vơi 25, Chú Môi vẫn đang không ngừng mở rộng thế giới hội họa của chính mình. Gần đây nhất, anh đã cho ra mắt năm tác phẩm mới để cảm ơn bản thân vì quyết định đi theo nghệ thuật, hiện đang được trưng bày tại buổi triển lãm thực tế ảo mở rộng XR (extended reality) "Phút 'Ngáo' Tạo Nên Tôi." Saigoneer đã kết nối với anh để cùng nhìn lại chặng đường nghệ thuật đầu tiên đã đi qua, và tìm hiểu những dự định của chàng trai trẻ trong thời gian sắp tới.
Chân dung nghệ sĩ collage trẻ tuổi Chú Môi.
Đề tài trong sáng tác của Chú Môi rất đa dạng. Bạn thường tìm kiếm cảm hứng sáng tác từ đâu?
Cảm hứng là thứ rất khó kiểm soát, nhiều lúc đến bất chợt không ngờ tới. Có khi chờ mãi nó không tới thì mình phải chủ động đi tìm từ những điều mộc mạc thân quen xung quanh, thậm chí khai thác cả những góc khuất thị phi của xã hội hay phần chìm trong suy nghĩ con người.
Được biết Chú Môi đã tình cờ khám phá collage art trong một lần tìm ý tưởng chạy deadline. Thế còn abstract art thì sao?
Đây cũng là một sự tình cờ. Trong abstract art, mình hoạt động chính với hai nhánh cubism (chủ nghĩa lập thể) và neo-expressionism (tân biểu hiện). Mình biết đến cubism qua một bộ sưu tập hình xăm kiểu Picasso, thích quá nên lưu lại và học vẽ theo. Ngay khoảnh khắc hoàn thành bức vẽ đấy, cảm xúc bên trong của mình như được giải tỏa hết và mình biết là bản thân đã thực sự tìm ra thể loại mới phù hợp.
Một lần khác đang lướt Instagram, mình đã bắt gặp thể loại neo-expressionism. Thấy phong cách này lạ quá, đi nét nguệch ngoạc và rất dị, không biết có thật sự là đang vẽ không nữa. Mày mò tìm hiểu thêm thì mình biết tới huyền thoại Jean-Michel Basquiat của thể loại này và “dính” đến giờ luôn. Và điều quan trọng là đúng với tên gọi của nó, mình thể hiện được hoàn toàn cảm xúc và tâm tư khi thực hiện tác phẩm theo trường phái này.
Một trong năm tác phẩm của Chú Môi tại triển lãm ảo "Phút 'Ngáo' Tạo Nên Tôi."
Bạn cảm thấy theo đuổi hai trường phái này tại Việt Nam có những thuận lợi và khó khăn gì?
Thuận lợi là mình tạo được cái riêng, cái đặc trưng. Người khác khi nhìn vào thấy tò mò để xem kỹ từng chi tiết. Khó khăn thì chắc chắn nhiều rồi vì đa số mọi người thường nghĩ vẽ tranh là phải vẽ chân dung, phong cảnh, những điều tả thực, nôm na là nhìn sự vật sự việc trong một khối hình rõ rệt trước mắt. Bởi thế nhiều lúc mình hay được hỏi “Mày vẽ gì dị vậy?” hay “Cái gì kinh dị thế?" Nhưng mình vẫn sẽ cố gắng theo đuổi các trường phái này để mang chúng đến với nhiều người hơn.
Gần đây, Chú Môi vừa giới thiệu thêm năm tác phẩm mới tại triển lãm "Phút 'Ngáo' Tạo Nên Tôi." Tinh thần chung của các tác phẩm này là gì?
Mình nhận được lời mời tham gia triển lãm vì tinh thần của dự án rất phù hợp với chất họa của Chú Môi. Concept lần này cũng giúp mình thể hiện cá tính và khả năng thông qua phong cách collage art yêu thích. Triển lãm cổ vũ các bạn tự tin trải nghiệm, “cháy” hết mình trong từng khoảnh khắc tuổi trẻ để tìm ra bài học trưởng thành. Mọi sự “ngáo ngơ”, ngây ngô, kỳ dị đều được trân trọng và đó cũng là điều mình luôn tìm kiếm. Chú Môi cũng “ngáo” cỡ vậy! Công thức để sáng tạo là cứ làm đi, đừng lo ngại về khả năng của bản thân, rồi sẽ tìm được cái mình thích và các cánh cửa sẽ mở ra.
'Cái Khó Ló Cái "Ngố."'
Bốn trong năm tác phẩm đều mang đậm dấu ấn collage art. Câu chuyện phía sau mỗi bức hình là gì?
Bốn tranh 'Đố Ai Dám Làm,' 'Chuyện Khó Ló Chuyện "Ngáo,"' '"Ngáo" Khó Ngờ' và 'Cho Tôi Lớn Khôn' kể về hành trình trưởng thành của một chàng trai. Mà mình nhận ra bất kỳ cậu con trai nào cũng có cùng một công thức lớn như thế. Thuở bé, tuổi mới lớn, tuổi bốc đồng luôn làm những điều điên rồ. Sau đó là gặp phải những sai lầm, những khó khăn thử thách để rồi học cách tự mình đứng dậy, tìm được “chiếc cầu thang” để tiếp tục tiến bước.
Với mình, chiếc cầu thang biểu trưng cho hai điều: luôn tiến lên để tìm kiếm thách thức mới, và luôn sẵn sàng trưởng thành từ mọi điều đang chờ phía trước. Càng lên cao tầm nhìn sẽ càng rộng hơn, thử thách cũng khó hơn, nhưng một người cũng sẽ bản lĩnh hơn và có cho mình những câu chuyện cuộc đời.
'Đố Ai Dám Làm.'
'Đố Ai Dám Làm' là tác phẩm mở đầu bộ sưu tập, vậy Chú Môi có đang “đố” người xem điều gì đó trong bức hình này không?
Cái hay của collage art là giữ chân người xem lâu hơn bằng ấn tượng tưởng như “lộn xộn” ban đầu, gây tò mò để họ nghiền ngẫm ý tứ của từng mảng miếng cắt ghép trong artwork tổng thể. Về riêng bức hình này, đó là cả một chuỗi những thử thách mà chúng ta dễ dàng bắt gặp trong cuộc sống. Ví dụ người đầu to hình dấu “?” trông như “ông trùm,” liên tưởng tới những MC truyền hình thực tế, hay chính là một người vô hình đang điều khiển cuộc đời chúng ta với vô số câu hỏi khó lường. Xung quanh là khối rubik đại diện tính kiên nhẫn, người lái moto bay đại diện sự liều lĩnh can đảm, đấu trường và ngọn núi… Tuy nhiên, những ý niệm này là chủ quan của mình còn mỗi người xem lại có cách giải mã của riêng mình. Đây cũng là tác phẩm mình tâm đắc nhất trong dự án hợp tác lần này.
Nếu lựa chọn hai tác phẩm đúng nhất với bạn ở hai mốc tuổi 20 và 25, đó sẽ là bức hình nào?
20 tuổi thì mình thấy hợp với artwork 'Đố Ai Dám Làm.' Vì ở tuổi này, mình thích làm mấy cái khùng điên mà người khác khó ưa để thể hiện bản thân, những cái mà có đố cũng không ai dám làm. Năm 25 tuổi hiện tại thì mình thích 'Cho Tôi Lớn Khôn' vì mình biết mình đang đam mê theo đuổi những gì, con đường phát triển như thế nào và biết lo về chuyện tương lai mỗi ngày.
'Ngáo Khó Ngờ.'
Có thể xem thời điểm hiện tại là cột mốc đánh dấu chặng đường đầu tiên trong hành trình nghệ thuật cá nhân. Chú Môi có thể chia sẻ về kỷ niệm đáng nhớ nhất trên hành trình này?
Có lẽ đó là khoảnh khắc mình được mọi người biết đến với danh xưng họa sĩ. Trước đây mình chưa hề nghĩ về điều này vì xuất phát điểm là designer. Phụ huynh ở nhà cũng rất vui và yên tâm khi mình hay khoe về những thành tích mà mình đạt được. Lúc ba mình đem mấy bài báo rồi này nọ về mình đi khoe bạn bè họ hàng, có chú kia hỏi mình “Mày vẽ gì nhìn lạ quá vậy?” thì ba mình trả lời tự hào kiểu “Trường phái của nó như vậy mà!” Lúc đó mình thực sự rất vui!
Nếu được quay ngược về quá khứ và dặn dò với chính mình năm 20 tuổi, bạn sẽ nói gì?
Đừng lưỡng lự lo sợ nữa, cứ thử hết sức rồi sẽ tìm được đam mê sớm thôi. Và bớt mua đồ lại, lo mà tập vẽ đi!
Bài viết do đơn vị truyền thông Vero thực hiện trong khuôn khổ triển lãm thực tế ảo mở rộng Phút "Ngáo" Tạo Nên Tôi diễn ra 29/10/2021–29/11/2021, xoay quanh chủ đề các kỷ niệm khó quên trên hành trình trưởng thành của các bạn trẻ.
